Abdul Kabeer

this can be featurise.

Primary data needed

talk to related people. Information should be in interesting manner and reporting based.

5Ws+1H are required

Abdul Kabeer M.A previous Roll no: 03 medium sindhi feature  

Mar 11, 2020, 4:50 AM

ڪارڙو تتر

 

ڪارڙو تتر ھڪ عام پکين وانگر ھڪ پکي آھي. جيڪو اسان جي ھر عام علائقي ۾ پايو وڃي ٿو. ڪارڙو تتر اڪثر ڪري اسان کي ايشيا ۾ جام نظر اچي ٿو ب نسبت ٻين کنڊن جي مطابق پر ايشيا کنڊ جي ڪجھ ملڪن ۾ پايو وڃي ٿو. جئين ت ڪارڙو تتر انڊيا ۽ پاڪستان ۾ وڌ ۾ وڌ پايو وڃي ٿو. پر ھڪ ٻين پکين کان مختلف آھي ڇو ت هي پکي ھڪ انمول پکي چيو وڃي ٿو. ڇاڪاڻ ت ھن جي ٻولي ھڪ بھترين ٻولي آھي. ۽ ھن جو گوشت ب تمام گھڻو ذائقيدار آھي ب نسبت ٻين پکين کان تنھن ڪري ماڻھون ھن پکي کي تمام گھڻو پسند ڪندا آھن. جڏھن ت ھتي اسان وٽ پکين جي نسل ڪشي ڪئي وڃي ٿي جنھن سبب اسان وٽ اھڙا خوبصورت پکي گھٽ نظر اچن ٿا. تنھن ڪري ڪارڙي تتر جو تعداد ب گهٽ پائي ويندي آھي ب نسبت ٻين پکين کان. ڪارڙي تتر جي زندگي جو وقت لڳ ڀڳ ست سال ٿئي ٿو اگر اھو ڪنھن شڪاري جي ھٿان ن ماريو وڃي . پر بدقسمتي سان ھتي اسان وٽ تتر پنھنجي زندگي جو وقت مڪمل پورو نٿو ڪري سگھي ڇو ت ھي شڪارين جي ھٿان شڪار ٿيو وڃن ٿا. ڪارڙي تتر ۾ مختلف قسمن جون جنسون پايون وڃن ٿيون جئين ت شيدي، چڻگي، ڪانگس ۽ سناسي اھي ھڪ ڪارڙي تتر جون جنسون آھن. جڏھن ت اھي مختلف جنسون آھن پر انھن جي کاد خوراڪ ھڪ ئي آھي. جڏھن ت ڪارڙا تتر ٻصر قسم جا ٿين ٿا جئين ت مادي ھڪ قسم جي ۽ نر ھڪ ٻي جنس جو ھندو آھي تنھن ڪري انھن جا ٻچا ٻصر ٿين ٿا. پر ڪڏھن ڪڏھن ائين ب ٿئي ٿو ت ھڪ قسم جا نر ۽ مادي پاڻ ۾ ملن ٿا پوء جيڪو سو اُهي ٻچا ٻصر قسم جا نٿا ٿين ساڳئين ئي جنس جا ٿين ٿا. جئين ت اگر ڪارڙو تتر شيدي جنس جو آھي ۽ اُن جي مادي ب ساڳين ئي شيدي جنس جي آھي ت پوء انھن جا ٻچا ب شيدي جنس جا ئي ٿيندا. انھن ۾ اسان کي اھڙي ڪا ب ٻي جنس نظر ن ايندي. اھڙي طرح ان کي اسان آساني سان سڃاڻي سگھون ٿا ت ھي شيدي جنس جو ڪارڙو تتر آھي. ڪارڙي تتر ۾ ٿيندڙ مختلف قسمن جون جنسون جنن ۾ تتر جي ماپ ۽ وزن ۾ فرق ٿئي ٿو. ڪنھن جنس ۾ تتر جو وزن وڌيڪ ۽ ڪنھن جنس ۾ تتر جو وزن گھٽ ٿئي ٿو ۽ ان سان گڏو گڏ انھن ۾ ڪجھ ھلڻي جو ب فرق نظر اچي ٿو. جڏھن ت ڪارڙي تتر جو عام طور تي ان جو وزن اڌ ڪلو ٻدايو وڃي ٿو. ڪارڙو تتر هڪ اُهو پکي آهي جيڪو ٻين پکين وانگر مسلسل نٿو اُڏامي سگھي ۽ ٻين وانگر وڌيڪ مٿي ب نٿو  اڏامي سگهي. هي تتر سال ۾ پنج کان ست ٻچا پيدا ڪري ٿو. ڪارڙي تتر جي بيدن ڏيڻ جي موسم مارچ کان آڪٽوبر تائين هوندي آهي ۽ ان وقت  جي دوران ڪجھ تتر اهڙا ب هوندا آهن جيڪي اُن وقت ٻچا ب پيدا ڪري رهيا هوندا آهن. اُنهاري جي موسم ۾ تتر ۱۷ کان ۱۹ ڏينهن آري تي ويھ ٿو جڏنھن ت سياري جي موسم ۾ تتر ۲۰ يا ۲۱ ڏينھن آري تي ويھ ٿو. مطلب ت ڪارڙا تتر چيٽ جي موسم ۾ ب ٻچا پيدا ڪن ٿا ۽ ڪتيء جي موسم ۾ ب ٻچا پيدا ڪن ٿا. جيڪي تتر چيٽ جي موسم ۾ ٻچا پيدا ڪن ٿا اُهي ٻچا وڏا ٿي ڪري سٺا تتر چيا ويندا آهن ڇو ت اُنهن جي ٻولي سٺي ٿئي ٿي ب نسبت ڪتيء جي موسم وارن کان. ڇو ت ڪتيء ۾ جيڪي پيدا ٿيئن ٿا انهن جي ٻولي وڌيڪ سٺي ناهي هوندي ب نسبت چيٽ وارن کان جڏهن ت ڪتيء جي موسم ۾ جيڪي پيدا ٿيئن ٿا انهن جي ڄنگهن ۾ کڙاھ ننڊي هوندي آهي. ۽ جيڪي  چيٽ جي موسم ۾ پيدا ٿين ٿا انهن جي ڄنگهن ۾ کڙاھ وڏي ٿئي ٿي ب نسبت ڪتيء وارن کان. ۽ ڪارڙا تتر چيٽ جي موسم ۾ ڪڻڪن ۽ جو جون ۾ رهن ٿا پر اُن ڪڻڪ ۽ جو ۾ رهن ٿا جڏهن اُهي ڪڻڪون ۽ جو وڏا ۽ گهاٽا ٿين ٿا تڏهن وڃي ڪارڙا تتر اُنهن ۾ گهر ڪري ويهن ٿا. پر ڪجھ تتر قبرسان ۾ رهن ٿا، جتي ننڊا وڻ گهاٽا هوندا آهن ۽ جتي ماڻهن جي اچ وڃ گهٽ هجي. اهڙي طرح ڪجھ ڪارڙا تتر ڪنهن جهنگ ۾ ب رهن ٿا جتي لئين جا وڻ تمام گهاٽا هوندا آهن اتي ب رهن ٿا. ۽ ڪارڙي تتر جي جيڪا مادي آهي اُها ناهي ٻوليندي. ڪارڙي تتر جي جيڪا مادي آهي اُها پنهنجا بيدا ڪارڙي تتر جي نر کان بچائي ٿي ڇو ت جڏهن انهن بيدن مان جيڪي نر ٻچا پيدا ٿين ٿا انهن کي ڪارڙي تتر جو نر ماري ڇڏيندو آهي تنهن ڪري جيڪو سو مادي ڪوشش ڪندي آهي ت پنهنجا بيدا نر کان لڪايان. ڇو ت ڪارڙي تتر جي نر جي اِها فطرت آهي ت هُو نر ٻچن کي ماري ٿو ڇڏي. اهڙي طرح جڏهن اسان کي ڪنهن جهنگ وغيره ۾ ڪارڙو تتر اگر نظر اچي ٿو ت اُهو اڪثر ڪارڙي تتر جي مادي ئي ملي ٿي. ڪارڙي تتر جو نر ڏينهن جي وقت ٻولي ٿو رات جي وقت ناهي ٻليندو پر جڪھ تترن جا ماهر چون ٿا ت ڪو ڪو ڪارڙو تتر رات جي وقت ب ٻولي ٿو. جڏهن ت ڪارڙو تتر گرمين جي موسم .گهڻو ٻولي ٿو ۽ سياري جي موسم ۾ گهٽ ٻولي ٿو ڪارڙا تتر هڪڙا جنگلي ب ٿين ٿا جيڪي تتر جنگلي آهن اُهي جلدي ٻلڻ شروع ڪندا آهن ب نسبت پالتو تترن جي. جڏهن ت جنگلي تترن جون ڄنگهون ڳڙهيون ٿين ٿيون ۽ جنسي ڪارڙن تترن جون ڄنگهون اڇيون ٿين ٿيون. ڪارڙي تتر ۾ ٿيندڙ مختلف قسمن جون جنسون، شيدي، چڻگي، ڪانگس ۽ سناسي اهي جيڪي سي ڪارڙي تتر جون جنسون آهن. 

۱. شيدي ڪارڙو تتر جنهن جي سڃاڻپ اِها آهي ت هن جي ڇاتي بلڪل ڪاري ٿئي ٿي ، ٽنگن ۽ پيرن تي ڪارا ڪارا ٽڪا ٿين ٿا ۽ پريون ڪاريون ۽ پٺا ب ان ڪارا ٿين ٿا.

۲. چڻگي جنس جنهن جي سڃاڻپ اِها آهي ت چڻگي ڪارڙو تتر ننڊو ۽ هلڪو ٿئي ٿو ب نسبت ٻين جنسن کان ۽ مغذ گول جهرڪي جي مغذ وانگر هوندو آهي. اسان وٽ هتي اڪثر اِها جنس پائي ويندي آهي  ڇو ت هن جنس ۾ ڪارڙي تتر جي ٻولي تمام وڏي ۽ خوبصورت هوندي آهي. 

۳. ڪانگس جنس جنهن ۾ ڪارڙي تتر جا پر هيٺ هوندا آهن ۽ ٻولي ڪرڻ جي وقت هي پنهنجو پڇ هيٺ ڪندو آهي ۽ هن جو مغذ وڏو هوندو آهي ب نسبت ٻين جنسن کان.

۴. سناسي جنس ڪارڙي تتر ۾ هن جي سڃاڻپ اِها آهي ت هن ۾ ڪارڙي  تتر جي ڇاتي بلڪل ڳڙهي هوندي آهي ۽ ڳاني هڪ انچ جي لڳ ڀڳ ناسي رنگ جي هوندي آهي. پر سناسي جنس جا ڪارڙا تتر هتي اسان وٽ بلڪل نظر اچن ٿا ب نسبت ٻين جنسن کان. انهن سڀني جنسن کان چڻگي جنس تمام سٺي چئي وڃي ٿي ڇو ت اِن جنس جا ڪارڙا تتر ڏسڻ ۾ تمام سٺا لڳن ٿا ۽ ان سان گڏو گڏ هنن جي ٻولي ب  ٻين  جنسن کان وڏي هوندي آهي. ڪارڙي تتر جا شڪاري ٻن طريقن سان شڪار ڪندا آهن هڪ هي ت تڙي جي ذريعي شڪار ڪندا آهن ۽ ٻيا تتر جي ٻولي جي ذريعي شڪار ڪندا آهن. تڙي جو مطلب هي آهي ت اُن ۾ ۳ کان ۴ شڪاري هوندا آهن ۽ انهن سان گڏ ٻيا ب ماڻهون شامل هوندا آهن جيڪي  جهنگ ۾ وڃي پاڻ سان گڏ اهڙي ڪا شئي کڻندا آهن جنهن مان اهي گوڙ ۽ شور مچائين ٿا جنهن جي ڪري جهنگ ۾ ويٺل ڪارڙا تتر هوا ۾ ڀڄن ٿا پوء جيڪو سو شڪاري ان کي ڌڪ هڻي شڪار ڪن ٿا. ٻيو اِهو طريقو آهي ت شڪاري پاڻ سان گڏ هڪ تتر کڻي ٿو جهنگ ۾ وڃي ان کي ڪنهن جڳھ تي رکي ٿو پوء اهو تتر ٻولي ٿو جنهن جي ٻولي تي ٻيو تتر اچي ان جڳھ تي ويھ ٿو ان کان .پوء اُهو شڪاري ٻي تتر کي ڌڪ هڻي شڪار ڪري ٿو 

اسان وٽ ڪارڙي تترن جي ٿيندڙ نسل ڪشي ۽ شڪار جنهن جي سبب اسان وٽ انهن تترن جي ڪمي تمام گهڻي ٿيندي پئي وڃي. جڏهن ت اسان وٽ آيل ٻوڏ جيڪا ۲۰۱۰ ۽ ۲۰۱۱ ۾ جنهن تترن جي نسلن تي تمام گهڻو نقصان پهچايو جنهن ۾ ڪافي سارا تتر مري ويا هئا. سٺا ڪارڙا تتر اسان جي ٻاهراڻي لاڙ پٽ ۾ ملن ٿا. ڪارڙي تتر کي پاڻي جي ضرورت تمام گهڻي هوندي آهي ب نسبت ٻين تترن کان ۽ ڪارڙو تتر ٿر جي ريگستان ۾ توهان کي تمام گهٽ نظر ايندو ڇو ت اُتي پاڻي جي قلت گهڻي هوندي آهي. اهڙي طرح بگڙا تتر جيڪي سي ٿر جي ريگستان ۾ رهي سگهن ٿا ڇو ت انهن کي پاڻي جي ضرورت گهٽ هوندي آهي ب نسبت ڪارڙي تتر کان. اڃ کان ۲۰ سال اڳ ڪارڙا تتر جام پايا ويندا هئا اڃ جي وقت کان ڇو ت جئين ئي شڪار جو زور وڌيو تئين ئي تترن جو نسل گهٽجڻ لڳو. اگر اِهي تتر بچايا سگهن ٿا ت بس انهن جو شڪار ڪرڻ ڇڏيڏجي.

Abdul Waheed Baloch Sindhi Feature Referred back

We can not publish this in manner u wrote.

Referred back

عبدالوحيد ڪلاس ايم اي پريويس رول نمبر:6  ميڊيم سنڌھي 

                   سرو گھاٽ عروج کان زوال تائين

سرو گھاٽ کي بر صغير جي دور کان ھي تمام وڏي اھميت حاصل رھي  آھي عمارتن جي رنگين روشنين ڳائڻ وڄائڻ۽ ڇيرن جي ڇم ڇم جي آواز تي ھر گزرندڙ ماڻھون موھجي ويندو ھيو رقص موسيقي ۽ ڪمرن جي اندر جي روشني مان چڱا ڀلا تاجر ۽ علائقي واسي ڏاڍو لطف اندوز ٿيندا ھئا علائقي جي ھڪ 70 سالا چاچا رئوف جو چوڻ ھيو ت 

سرو گھاٽ حيدرآباد جي قديم ائين بنيادي علائقن ۾ شمار ٿيندو آھي ۽ سروگھاٽ جي پاسي ۾ رھندڙ ھڪ بزرگ عبدالڪريم اعواڻ جو چوڻ ھو ت 

جڏھن سنڌ ممبئي جو حصو ھئي تڏھن سرو گھاٽ متحدا ھندستان جي مشھور بازار حسن سان مقبول ۽ معروف ھئي جتي نه صرف ھندستان  بلڪ نيپال سريلنڪا ڍاڪا جيڪو ھن وقت بنگلا ديش جي گادي جي ھنڌ طور مشھور آ اتان جون ۽ پوري ھندستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان حسينائن کي سرو گھاٽ جي بازار حسن ۾ گڏ ڪيو ويندو ھو ۽ پو۽ مھمان خاص جي پسند ۽ فرمائش مطابق محفل سجائي ويندي ھئي

يقينن جڏھن مختلف ملڪن ۽ پوري ھندستان مان آيل حسينائون سرو گھاٽ اندر پيرن م پايل ڇير پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي جڏھن رقص ڪري نچنديون ھونديون ت سرو گھاٽ جا در ائين ديوارون ب رقص ڪنديون ھونديون سرو گھاٽ جي باري ۾سوچڻ سان ئين ت انسان ان پايل ڇير  جي ڇمڇم آواز ۾ مدھوش ٿيو ونڃي پر جيڪي ماڻھون ان اندر موجود ھوندا ھئا اھي ت واقعي بي انتھا لطف اندوز ٿيندا ھوندا سرو گھاٽ ن صرف ھڪ عالمي ڪوٺو ھو بلڪ ھتي ايندڙ حسن جا عاشق ھن کي پنهنجي دنيا سمجھندا ھئا يقينن ھر ماڻھون حسن پرست ھوندو آھي الله تعالي جي ڏنل نعمتن مان حسن ب ھڪ تمام وڏي نعمت آھي ائين ھر ماڻھون حسن جو قدردان ھوندو آھي چوڻ جو مقصد اھيو آھي ت ان وقت جيڪي ان ڪوٺي  تي حسن جا قدردان ايندا ھيا جيڪي ڪوٺي جون طوائفون ۽رقاصائون جي ڀڀڪيدار ڪپڙن زيورن۽ چھري جي چمڪ دمق ۽ ان حسن جي ماحول ۾ مست ٿي ھو پنھنجو سڀ ڪجھ لٽائي ڇڏيندا ھئا  ٻي وڏي ڳالھ اھا ب آھي ت سرو گھاٽ جون حسينائون سروگھاٽ جي گھٽين ۾ بيھي ڪري ب حسن جي پرستارن جو انتظار پڻ ڪنديون ھيون ت جيئن مختلف علائقن مان آيل حسن جا عاشق ڪٿي ڀلجي ن ونڃن سري گھاٽ ايشيا اندر حسينائن جو محل ڪوٺيو ويندو ھو ڇو ت ھن گھاٽ اندر ڪافي رنگن ۽ نسلن جون حسينائون  اينديون رھنديون ھيون

جيتوڻيڪ ھندستان جي ٻن حصن ۾ ورھائجڻ کانپو۽ ھن تاريخي بازار حسن جو زوال شروع ٿيو ۽ انکانپو۽ آھستي آھستي ٻاھرين ملڪن مان آيل حسينائون جي ٻاھران اچڻ جو سلسلو گھٽجندو رھيو  ايتري حد تائين جو اھو سلسلو بلڪل بند ٿي ويو ۽ آھستي آھستي ھي حسن وارن جو سرو گھاٽ پنھنجي اھميت ونڃائيندو رھيو انکان پو۽ پاڪستان جي ھڪ وزير اعظم ملڪ جي سڀن ڪوٺن کي قانوني طور تي ليگلائيز ڪري ڇڏيو پر تنھن با وجود ب سري گھاٽ جون اھي رونڪون بحال ٿي ن سگھيون ۽ اڄ تائين ت اھو سري گھاٽ جيڪو مختلف ملڪن جي حسينائن جو ملڪ ھيو اھو ھينئر ڪنھن اجڙيل گھر جو ڏيک ڏئي رھيو آھي ھن وقت سري گھاٽ تي ن ت ڪو شاھي رخص ٿيندو آھي ء ن وري ڪو اعلا قسم جو پروگرام ھينئر سرو گھاٽ جي علائقي ۾ جديد ترز جي اڏاوتن کانپوء سري گھاٽ جي طرف ويندڙ رستا بلڪ سوڙھا ء بلڪل تنگ ٿي ويا آھن  جڏھن ت ھينئر ب سري گھاٽ اندر ڪوٺا قائم ٿيل آھن ۽ حسينائون ب موجود آھن جيڪي ھينئر ب حسن جي پرستارن جو من موھن ٿيون پر اھي يا ت حيدرآباد يا وري پاڪستان جي مختلف شھرن سان تعلق رکن ٿيون پر ان با وجود ب سرو گھاٽ جي عالمي جيڪا اھميت ھئي اھا ختم ٿي چڪي آھي ۽ ٻيو ت وري سرو گھاٽ ۾ رھندڙ حسينائون ڪال گرل طور تي پرستارن جا من موھن ٿيون جيڪو پڻ ھن بازار حسن جي زوال  جو ب ھڪ وڏو سبب آھي ھينئر توھان کي سرو گھاٽ جي آس پاس ۾ وڏا شاپنگ سينٽر ٺھيل ملندا جنھن ۾ بوتيڪ برانڊيڊ ڪپڙن جا دڪان جوتن جا دڪان پرا ئيوٽ اسڪول اسپتالون ھوٽل ۽ جتان ضروريات زندگي جون سڀ شيون ملي وينديون پر سرو گھاٽ جنھن سبب معروف ۽ مقبول ھيو اھو سڀ تقريبن ختم ٿي چڪو آھي ڇو ت ضرورت جي ھر شي ملڻ جي با وجود توھان کي انھن عالمي حسينائن جو اھو جاھو جمال اھو حسن اھا موسيقي ائين محفلون اھو حسينائن جو پايل جي ڇمڇم پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي رقص ۽ انھن جو نچڻ ڏسڻ ۾ ن ايندو جيڪو ان ڳالھ جي دليل آھي ت سرو گھاٽ عروج ماڻڻ کانپوء زوال پزير ٿي چڪو آھي ڇو ت سرو گھاٽ جون تاريخي ائين قديم عمارتون ھاڻ خنڊرات جو ڏيک ڏئي رھيون آھن حيدرآباد جي سرو گھاٽ جيڪا شايد ھن جديد دور ۾ پنھنجي خاتمي جي طرف پھچي چڪي آھي ڪنھ دور ۾ وڏي شان سان ننڊي توڙي وڏي جي من مو ھڻ لاء ڏينھن رات جاڳندي رھندي ھئي پر افسوس سان چوڻو ٿو پوي ت سرو گھاٽ ھاڻ پنھنجي اھا رونق بحال ن رکي سگھي آھي

ھٿ اکر: عبدالوحيد

ڪلاس: ايم اي پريويس

رول نمبر: 6 

ميڊيم: سنڌھي

سرو گھاٽ عروج کان زوال تائين

سرو گھاٽ کي بر صغير جي دور کان ھي تمام وڏي اھميت حاصل رھي  آھي عمارتن جي رنگين روشنين ڳائڻ وڄائڻ۽ ڇيرن جي ڇم ڇم جي آواز تي ھر گزرندڙ ماڻھون موھجي ويندو ھيو رقص موسيقي ۽ ڪمرن جي اندر جي روشني مان چڱا ڀلا تاجر ۽ علائقي واسي ڏاڍو لطف اندوز ٿيندا ھئا علائقي جي ھڪ 70 سالا چاچا رئوف جو چوڻ ھيو ت

سرو گھاٽ حيدرآباد جي قديم ائين بنيادي علائقن ۾ شمار ٿيندو آھي ۽ سروگھاٽ جي پاسي ۾ رھندڙ ھڪ بزرگ عبدالڪريم اعواڻ جو چوڻ ھو ت

جڏھن سنڌ ممبئي جو حصو ھئي تڏھن سرو گھاٽ متحدا ھندستان جي مشھور بازار حسن سان مقبول ۽ معروف ھئي جتي نه صرف ھندستان  بلڪ نيپال سريلنڪا ڍاڪا جيڪو ھن وقت بنگلا ديش جي گادي جي ھنڌ طور مشھور آ اتان جون ۽ پوري ھندستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان حسينائن کي سرو گھاٽ جي بازار حسن ۾ گڏ ڪيو ويندو ھو ۽ پو۽ مھمان خاص جي پسند ائين فرمائش مطابق محفل سجائي ويندي ھئي

يقينن جڏھن مختلف ملڪن ۽ پوري ھندستان مان آيل حسينائون سرو گھاٽ اندر پيرن م پايل ڇير پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي جڏھن رقص ڪري نچنديون ھونديون ت سرو گھاٽ جا در ائين ديوارون ب رقص ڪنديون ھونديون سرو گھاٽ جي باري ۾سوچڻ سان ئين ت انسان ان پايل ڇير  جي ڇمڇم آواز ۾ مدھوش ٿيو ونڃي پر جيڪي ماڻھون ان اندر موجود ھوندا ھئا اھي ت واقعي بي انتھا لطف اندوز ٿيندا ھوندا سرو گھاٽ ن صرف ھڪ عالمي ڪوٺو ھو بلڪ ھتي ايندڙ حسن جا عاشق ھن کي پنهنجي دنيا سمجھندا ھئا يقينن ھر ماڻھون حسن پرست ھوندو آھي الله تعالي جي ڏنل نعمتن مان حسن ب ھڪ تمام وڏي نعمت آھي ائين ھر ماڻھون حسن جو قدردان ھوندو آھي چوڻ جو مقصد اھيو آھي ت ان وقت جيڪي ان ڪوٺي  تي حسن جا قدردان ايندا ھيا جيڪي ڪوٺي جون طوائفون ۽رقاصائون جي ڀڀڪيدار ڪپڙن زيورن۽ چھري جي چمڪ دمق ۽ ان حسن جي ماحول ۾ مست ٿي ھو پنھنجو سڀ ڪجھ لٽائي ڇڏيندا ھئا  ٻي وڏي ڳالھ اھا ب آھي ت سرو گھاٽ جون حسينائون سروگھاٽ جي گھٽين ۾ بيھي ڪري ب حسن جي پرستارن جو انتظار پڻ ڪنديون ھيون ت جيئن مختلف علائقن مان آيل حسن جا عاشق ڪٿي ڀلجي ن ونڃن سري گھاٽ ايشيا اندر حسينائن جو محل ڪوٺيو ويندو ھو ڇو ت ھن گھاٽ اندر ڪافي رنگن ۽ نسلن جون حسينائون  اينديون رھنديون ھيون

جيتوڻيڪ ھندستان جي ٻن حصن ۾ ورھائجڻ کانپو۽ ھن تاريخي بازار حسن جو زوال شروع ٿيو ۽ انکانپو۽ آھستي آھستي ٻاھرين ملڪن مان آيل حسينائون جي ٻاھران اچڻ جو سلسلو گھٽجندو رھيو  ايتري حد تائين جو اھو سلسلو بلڪل بند ٿي ويو ۽ آھستي آھستي ھي حسن وارن جو سرو گھاٽ پنھنجي اھميت ونڃائيندو رھيو انکان پو۽ پاڪستان جي ھڪ وزير اعظم ملڪ جي سڀن ڪوٺن کي قانوني طور تي ليگلائيز ڪري ڇڏيو پر تنھن با وجود ب سري گھاٽ جون اھي رونڪون بحال ٿي ن سگھيون ۽ اڄ تائين ت اھو سري گھاٽ جيڪو مختلف ملڪن جي حسينائن جو ملڪ ھيو اھو ھينئر ڪنھن اجڙيل گھر جو ڏيک ڏئي رھيو آھي ھن وقت سري گھاٽ تي ن ت ڪو شاھي رخص ٿيندو آھي ء ن وري ڪو اعلا قسم جو پروگرام ھينئر سرو گھاٽ جي علائقي ۾ جديد ترز جي اڏاوتن کانپوء سري گھاٽ جي طرف ويندڙ رستا بلڪ سوڙھا ء بلڪل تنگ ٿي ويا آھن  جڏھن ت ھينئر ب سري گھاٽ اندر ڪوٺا قائم ٿيل آھن ائين حسينائون ب موجود آھن جيڪي ھينئر ب حسن جي پرستارن جو من موھن ٿيون پر اھي يا ت حيدرآباد يا وري پاڪستان جي مختلف شھرن سان تعلق رکن ٿيون پر ان با وجود ب سرو گھاٽ جي عالمي جيڪا اھميت ھئي اھا ختم ٿي چڪي آھي ۽ ٻيو ت وري سرو گھاٽ ۾ رھندڙ حسينائون ڪال گرل طور تي پرستارن جا من موھن ٿيون جيڪو پڻ ھن بازار حسن جي زوال  جو ب ھڪ وڏو سبب آھي ھينئر توھان کي سرو گھاٽ جي آس پاس ۾ وڏا شاپنگ سينٽر ٺھيل ملندا جنھن ۾ بوتيڪ برانڊيڊ ڪپڙن جا دڪان جوتن جا دڪان پرا ئيوٽ اسڪول اسپتالون ھوٽل ۽ جتان ضروريات زندگي جون سڀ شيون ملي وينديون پر سرو گھاٽ جنھن سبب معروف ۽ مقبول ھيو اھو سڀ تقريبن ختم ٿي چڪو آھي ڇو ت ضرورت جي ھر شي ملڻ جي با وجود توھان کي انھن عالمي حسينائن جو اھو جاھو جمال اھو حسن اھا موسيقي ائين محفلون اھو حسينائن جو پايل جي ڇمڇم پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي رقص ۽ انھن جو نچڻ ڏسڻ ۾ ن ايندو جيڪو ان ڳالھ جي دليل آھي ت سرو گھاٽ عروج ماڻڻ کانپوء زوال پزير ٿي چڪو آھي ڇو ت سرو گھاٽ جون تاريخي ائين قديم عمارتون ھاڻ خنڊرات جو ڏيک ڏئي رھيون آھن حيدرآباد جي سرو گھاٽ جيڪا شايد ھن جديد دور ۾ پنھنجي خاتمي جي طرف پھچي چڪي آھي ڪنھ دور ۾ وڏي شان سان ننڊي توڙي وڏي جي من مو ھڻ لاء ڏينھن رات جاڳندي رھندي ھئي پر افسوس سان چوڻو ٿو پوي ت سرو گھاٽ ھاڻ پنھنجي اھا رونق بحال ن رکي سگھي آھي

Under supervision of Sir Sohail Sangi

Noor Jahan , Feature , Sindhi, MMC 38

To be checked

MA Previous

2K20/MMC/38

Noor Jehan

هالا شهر ۾ هٿ جو ڪم ان ۾ تبديلي؟

هالا شهر مٽياري ضلعي جو تعلقو آهي، جيڪو سنڌ جي ثقافت ۽ تهذيب

کي اجاگر ڪري ٿو. هالا شهر ۾ ٿيندڙ هٿ جو ڪم جيڪو ڪافي حد تائين مشهور

آهي پر هاڻي هن ڪم کي ايتري اهميت حاصل نه آهي ڇو جو جيئن وقت گذرندو پيو

وڃي تئين هن ڪم کي گهٽ موٽ ملي پئي ۽ هن ڪم ۾ کوڙ ساريون نئيون تبديليون به

آيون آهن. اڄ کان ڏھ پندران سال پهريان اجرڪ، کاڌي، ڪا شي ۽ ڪاٺ جي ڪم

هنڊي جي هنر کي ڪا في سرهايو ويندو هو پر اڄ جي هلندڙ دور ۾ هن هنر کي

گهٽ اهميت ملي آهي ڇاڪاڻ ته اڄ جي دور ۾ ماڻهن جي سوچ به تبديل ٿي ويئ

آهي. گذريل پندرهن سالن ۾ جيڪا تبديلي آئي آهي پهريان ڪاريگر هٿ اجرڪون

جوڙي سنڌي ماڻهن تائين رسائيندا هئا پر هاڻي ڏينهن ڏينهن اهو ڪم اسڪرين پرنٽ

مشين تي ڪيو پيون وڃي. اڄ مارڪيٽ ۾ هٿ جو ڪم گهٽ ڏسڻ ۾ ايندو آهي

مشين جي ذريعي جو ڙيل شيون ڪافي حد تائين مارڪيٽ ۾ موجود هونديون آهن.

کالي هنن شين جي چمڪ ڏسي ماڻهون انهن جي طرف ڇڪجندا وڃن ٿا جنهن ۾

اجرڪ جي نقل، ڪاشي جو ڪم جي نقل، هنڊي جو ڪم ۽ ٻيا کوڙ سارا اهڙا هنر

جيڪي پراڻي دور ۾ هٿ سان جوڙيا ويندا هئا پر هاڻي هو ڪم مشين تي ٿي رهيو آهي.

جنهن جي ڪري هالا جا ڪاريگر تمام مشڪل وقت کي منهن ڏئي رهيا آهن هن

مشين جي جوِڙيل شين جي ڪري اصلي شئي جي اهميت گهٽ ٿيندي پئي وڃي جنهن

جي ڪري هالا جي ڪاريگرن جي روزگار ۾ ڪافي حد تائين اثر ٿيو آهي. اڄ هن

موجوده دور ۾ ماڻهو هالا جي تهذيب ۽ سنڌي ثقافت کان پري ٿيندا ٿا وڃن ۽ هن هنر ۾

به ڪافي حد تائين ماڻهو پنهنجو رجحان گهٽ ڪري رهيا آهن ڇو جو ماڻهو روز وقت

سان گڏ پنهنجي پسند کي به مختلف ڪري رهيا آهن، نئيون شيون ڏسي سنڌي تهذيب

کان پري ٿي رهيا آهن. سنڌي ماڻهو پاڻ پنهنجي تهذيب کان پري وڃن پيا. مشين جي

جوڙيل شيون ۽ انهن جي مٿانهون سونهن ڏسي پنهنجي تهذيب کي وساري ڇڏيو آهي.

هن ڪم کي پهريان انگريزين جي دور ۾ گهڻي ا هميت حاصل هئي . انگريزن جي

دور ۾ هن ڪم جا ڪاريگر خوشحال زندگي بصر ڪندا هئا ڇو جو هالا جي هٿ جو

هنر انگريزن کي ڪافي حد تائين پسند هوندو هو. هو پنهنجي گھرن ۾ هالا جو

جوڙيل سامان ۽ هٿ جو هنر پنهنجي گھر جي زينت بڻائيندا هئا پر هاڻي هن تبديلي جي

وجه سان هالا جي ڪاريگرن کي ڪافي مشڪلاتون پيش اينديون آهن ۽ پهريان هالا

جي قديم هنر کي پسند ڪيو ويندو هو ۽ انگريزن کي اهو هنر ڪافي پسند هوندو

هو. هالا جو هنر ڪافي خوبصورت ۽ هنن کي وڻندو آهي، جنهن ۾ ڪاشي جو ڪم،

هنڊي جو ڪم، اجرڪن جا انيڪ نمونا ۽ ٻيون به اهڙيون ڪافي شيون آهن، جيڪي

سنڌ جو شان ۽ مان آهن پر هاڻي هو سڀ ڪجھه ختم ڪيو پيو وڃي، ڇو جو دنيا

جي ترقي ۽ جديد مشينن ذريعي اڄ هن تهذيب ۽ هنر کي ختم ڪيو پيو وڃي پراڻي

دور ۾ هنڊي ۽ ڪاشي جو ڪم هر هڪ گھر جي روزي هوندو هو، امير هجي يا

غريب هر هڪ گھر ۾ هالا جو تيار ٿيل شيون جنهن ۾ هنڊي، ڪاشي، مٽي جا ٿانهو ۽

ٻيون به خوبصورت شيون نظر اينديون هيو پر هاڻي ته هر مشين نئي دور جي ڏسڻ ۾

ايندي آهي، هن ڳالهه مان هو ثابت ٿئي ٿو ته اڄ هالا جي هٿ جي هنر ۾ ڪافي

تبديلي آئي آهي، جنهن سان هالا جي ڪافي هنر مند ماڻهن جا ڪارخانه بند ٿي ويا آهن،

هالا ۾ اڳ جي ڀيٽ ۾ ڪافي تبديلي آئي آهي، جيئن جيئن وقت گذرندو وڃي ٿو، تيئن

تيئن تبديلي ٿيندي وڃي ٿي ۽ جيئن ته پهريان هالا جي شهر ۾ جيڪو ڪپڙو تيار ٿيندو

هو کاڌي گربي ۽ باکتو هالا جا ڪاريگر پهريان هو ڪم هٿ تي ڪندا هئا پر هاڻي

مشينن تي ٿئي ٿو، هاڻي ته هالا شهر ۾ ڪاٽن جو ڪپڙو به تيار ٿئي ٿو، جيڪو پهريان

نه ٿيندو هو؟ هاڻي هر شي مشينن جي ذريعي تيار ٿئي ٿي، اڄ جي هن جديد دور ۾

هالا شهر ۾ به ڪافي بدلاو آيو آهي ۽ هر هڪ ڪم جيڪو پهريان هٿن سان ڪيو

ويندو هو، اڄ مشينن تي ٿئي ٿو ۽ ان جي وڃ سان هالا جا پراڻا ڪاريگر تمام ڏکيو

وقت گذاري رهيا آهن ۽ سنڌ حڪومت کي گھرجي ته هن سنڌ جي ثقافتي تهذيب کي

اجاگر ڪرڻ لاءِ ڪجھه اپاءَ وٺڻ گھرجي، جيئن ته سنڌ جي ثقافت اڳتي هلي پنهنجي

اهميت بحال ڪري، ڇو جو اڄ ڪلهه ماڻهن جو رجحان گھٽ ٿيندو وڃي ٿو ۽ ان جي

وجه سان هٿ جي هنر کي اڄ هلندڙ وقت ۾ گھٽ اهميت ملي ٿي ۽ هلندڙ ڏهه سالن

کان وٺي ٻيو به کوڙ ساريون شيون تبديل ٿيون آهن، جيئن ڪاشي جو ڪم، ڪاٺ ۽

صحت سازي جو ڪم. هالا جي هٿ جي هنر کي ايترو ته ساراهيو ويندو آهي،جنهن

جي وجه سان انهن ڪاريگرن جا ٻار سٺي تعليم ۽ تربيت کان به پري آهن، جيئن ته

هالا جا ڪاريگر پنهنجي اباڻي هنر سان اڄ به جھاکوڙ ڪري رهيا آهن، هن موجوده

دور ۾ به، اجرڪ، سان سنڌين جو شان آهي پر هڪ اجرڪ تيار ڪرڻ ۾ ڪافي

محنت لڳي ٿي حڪومت سنڌ هالا جي ڪاريگرين کي سهاري ۽ انهن کي اڳتي

ڪرڻ ۾ انهن جي مدد ڪري، ڇو جو اجرڪ ۽ هٿ جا ٻيا هنر اسان سنڌين جي

سڃاڻپ آهن، توهان کي اها خبر آهي ته اڄ به هن وقت ۾ سنڌي ماڻهو پنهنجي شادي

۾ گھڻو ڪري اجرڪ جو سينگار ڪري يا ان کي اجرڪ پاريو هڪ حاصر روپ

ڏين ٿا ۽ اسان سنڌي ماڻهو پنهنجي مهمانن کي به اجرڪ جو انمول تحفو ڏيو ٿا پر

هاڻي نقل شين جي ڪري سنڌي اجرڪ جي سڃاڻپ ماڻهو نه ٿا ڪري سگھن ، ڇو

جو مشين جو ڇاپيل اجرڪ موجود آهن ۽ حالا جي اصلي اجرڪ کي گھٽ استعمال

ڪيو وڃي ٿو، شين ٻيون به ڪافي هٿ جون شيون آهن، جيڪي پهريان گھڻي اهميت

رکنديون هيون، پر هاڻي اهو ڏسڻ ۾ گھٽ ايندو آهي، پهريان هالا جي ڪاريگرن جو

هنر تمام مشهور هو ۽ ميرن ۽ ڪلهوڙن جي دور ۾ وڏا وڏا امير تيرن ماڻهو پنهنجي

گھرن محل ۽ محلاتن کي هالا جي هنر سان سنگاريندا هئا. ميرين ۽ ڪلهوڙن جي

دور ۾ هالا جو هٿ جو هنر پوري دنيا ۾ مشهور هو ۽ اڄ به حالا جي هنر کي ٻين

ملڪن ۾ خاص اهميت حاصل آهي ۽ خاص ڪري انگريزي گھڻو پسند ڪندا هئا ۽ هن

هنر کي ان وقت اڳتي وڌائڻ ۽ ترقي ڪارائڻ لاءِ ڪافي سارا اپاءُ ورتا هئا پر اهي

اڌورا رهجي ويا. هالا شهر هنر ۾ پنهنجو مٽ پاڻ آهي، اگر حڪومت ٿورو ڌيان ڏئي

ته ۽ هٿ جي هنر کي سهارو ڏئي ته اڄ به هالا جو هنر ۽ ڪاشي جو ڪم جھنڊي جو

ڪم اجرڪ خاص ڪري وڻندڙ ۽ ماڻهن کي پنهنجي طرف ڇڪڻ جي شگھ رکي ٿو ۽

اڄ به پوري دنيا ۾ هالا جي هنر جو ڪوبه مقابلو نه آهي، هالا شهر ۾ ٻئي تبديلي باءِ

پاس جي ڪري ٿي آهي، پهريان باءِ پاس نه هو ۽ هيئنر سرڪار پر مناسب موازو نه

ملڻ ڪارڻ سنڌ جي ثقافت کي گھٽ ڪري ٿي. هالا جا ڪاريگر مشڪل ۾ هنن هنر

۽ ثقافت کي زنده رکيو اچن ٿا. اڄ به اسان سنڌ پنهنجي ثقافت سڃاڻيو ته اسان هن هنر

کي اڳتي اهميت ڏياري ان کي ختم ٿيڻ کان بچائي سگھو ٿا. بدلاو ته ٿيندا رهندا آهن پر

هالا جي ثقافت ۽ هنر هميشه قائم رهندو.

Aisha Aslam Feature - Urdu MMC 9

Ur topic Latifabad was approved with this note and outline 

لطیف آباد کس طرح سے حیدرآباد شہر سے مختلف ہے؟ یا لطیف آباد اور پرانے شہر میں فرق کیا ہے؟
رہن سہن،  تعلیم، کھاناپینا، کاروبار وغیرہ۔
تھوڑا سا یہ بھی ذکر کہ لطیف آباد کسی اور کب آباد ہوا۔ اس میں بڑی بڑی تبدیلیاں کب آئیں؟
اس کو رپورٹنگ بیسڈ ہونا چاہئے۔ جن جن سے بات کرو اس کا دو تین الفاظ میں تعارف ہونا چاہئے۔ بات چیت کے دوران دلچسپ جملے نوٹ کرو اور انہی کو بیان کرو۔
فیچر دراصل معلومات کا غیر رسمی طریقے سے بیان کرنا ہوتا ہے۔ اس کا بنیادی کام تفریح مہیا کرنا ہوتا ہے۔ لہٰذا معلومات کو دلچسپ انداز میں لکھنا ہوگا۔ 

Outline and instructions are not followed.

Make reporting based, with interesting and informative comments from related people (those those people and their status) 

Write in interesting manner as some samples on group are available for reference.

Do not write "Ab hum baat krty hn" etc 

File name is wrong and is sent in inpage's template format. We have to take extra effort and convert it.  Do not send in BO1 format, but only in inpage.

Some fotos will also required. Mind it not to insert foto in text file 
Observe proper paragraphing

Referred back, follow instructions. can file till March 19

فیچر ٹوپک

 لطیف آباد میں مختلف خوبیاں اور اچھے اثرات

عائشہ محمد اسلم 

رول نمبر : 2K20/MMC/9

لطیف آباد پہلے ایک جنگل اور پہاڑی علاقہ تھا جہاں لوگ مٹی والے گھر بناکے رہا کرتے تھے۔ جس کی چھتیں، چٹائی پر ریت کی ہوا کرتی تھیں۔ اور یہ گھر ٹھنڈے ہوا کرتے تھے اور کچھ لوگ پہاڑی علاقوں پر پتھروں کے گھر بناکر رہا کرتے تھے لطیف آباد اپنے پہاڑی علاقوں کی وجہ سے مشہور ہوا۔ سب سے پہلے اس پہاڑی علاقے پے ایک شخص آکے رہا جس کا نام " شاہ عبدالطیف بھٹائی "تھا "شاہ عبدالطیف بھٹائی"کی وجہ سے اس جگہ کی پہچان بنی۔ اور اس جگہ کو انہیں لطیف کے نام پر لطیف آباد نام رکھا گیا "شاہ عبدالطیف بھٹائی "کی وجہ سے دنیا میں حیدرآباد شہر میں لطیف آباد کو اپنی حیثیت و مقام اور پہچان حاصل ہوئی۔ 

Following para is irrelevant

حیدرآباد شہر میں لطیف آباد مشہور ہونے کے کچھ مقامات یہ ہیں "کچا قلعہ، پکا قلعہ، ٹھنڈی سڑک، رانی باغ کی عید گاہ، عبدالوہاب صاحب کا مزار، ریڈیو پاکستان، پریس کلب اور ایشیاء کا سب سے بڑا بازار " یہ سب مشہور مقامات موجود ہیں جس کی وجہ سے لطیف آباد بہت مشہور ہے "اب ہم بات کرتے ہیں "کچے قلعے اور پکے قلعے سے جنگ کے دوران ہم نے یہاں سے اپنا دفع کیا ٹھنڈی سڑک اور بھی اس لیئے زیادہ مشہور ہے کہ یہ ٹھنڈی سڑک کا علاقہ اور یہاں کے گھر بہت ٹھنڈے اور پرسکون رہتے ہیں۔ رانی باغ بچوں، بڑوں کیلئے ایک اچھی تفریح گاہ ہے اور یہاں چڑیا گھر، بچوں کیلئے پلے گراؤنڈموجود ہے۔ رانی باغ کی عیدگاہ یہ اس لیئے مشہور ہے کہ اس عیدگاہ پے سالوں سال کی عید الفطر اور عید الحضیٰ کی نماز کی جاتی ہے عبدالوہاب صاحب جیلانی رحمتہ اللہ علیہ ان کا ایک اپنا مقام ہے۔ انہی کے مزار سے دنیا بھر کے لوگ شفاء و صحتیابی اور فیض حاصل کرتے ہیں "اب بات کی جائے ریڈیو پاکستان اور پریس کلب " کی تو لطیف آباد شہر میں بہت بڑے اور اچھے ماحول کا ریڈیو اسٹیشن موجود ہے جہاں سے دنیا بھر کی خبروں سے باخبر کیا جاتا ہے۔ اور حیدرآباد شہر میں بڑے بڑے فنکار فلم انڈسٹری کو دیئے ہیں۔ "فنکار کے نام" محمد علی، مصطفی قریشی، شاہ نوازوغیرہ وغیرہ۔ حیدرآباد شہر میں مشہور پریس کلب موجود ہے جہاں پے لوگوں کے ہر نوٹس کا احتجاج کیا جاتا ہے "اب ہم بات کریں " 

 لطیف آباد میں اچھے بڑے بہت پرسکون ماحول کے بازار موجود ہیں۔ اسی بازار میں دنیا بھر کے لوگ بڑے بڑے بازار چھوڑ کر لطیف آباد کے بازاروں میں تشریف لاتے ہیں۔

 (اب ہم بتاتے ہیں کہ لطیف آباد اور دوسرے شہروں سے کیوں مختلف ہے)لطیف آباد شہر میں ایسا بہت کچھ موجود ہے جو کہ اور دوسرے شہروں میں موجود نہیں۔ یہاں پر ہر چیز کی سہولت موجود ہے۔ (مثلاً)ٹرانسپورٹ، تعلیمی ادارے، کھانے پینے، کاروبار ہر کلچر کے رہن سہن اور اچھے بڑے صاف ستھرے گھر، سلجھے ہوئے پڑھے لکھے لوگ موجود ہیں۔ جس کی وجہ سے اور دوسرے شہروں سے ہمارا لطیف آباد شہر بہت مختلف کہلاتا ہے۔ ہمارے اس لطیف آباد شہر کراچی جیسے اور دیگر شہروں سے زیادہ خوشگوار اور نمی والی ہوائیں پائی جاتی ہیں لطیف آباد شہر میں 4قسم کے موسم ہوتے ہیں۔ موسم یہ ہیں "سردی، گرمی، خزا، بہار"یہ سب موسموں میں شامل ہیں۔ "اب ہم بات کرتے ہیں "لطیف آباد کے ماحول کی لطیف آباد کی گلی گلی علاقے، سڑکیں اور چلنے پھرنے والے راستے بہت بہت پرسکون اور کشادہ ہیں لطیف آباد شہر کے ماحول میں یہاں کسی قسم کی کہیں بھی کوئی افراء تفریحی نہیں۔ یہاں کی آب و ہوا کی بات کریں تو یہاں کی آب و ہوا اور ماحول بہت ہی خوشگوار ہوتے ہیں جس کی وجہ سے یہاں کے رہائشی لوگوں کو کسی قسم کی مشکلات یا کوئی تکلیف پیش نہیں آتی لطیف آباد شہر کی اپنی پہچان کچھ یہ بھی ہے کہ لطیف آباد شہر میں کچاقلعہ، پکا قلعہ یہ تاریخ کا حصہ رہا ہے۔" اب اگر ہم بات کریں "لطیف آباد کے تعلیمی اداروں کی لطیف آباد میں یہاں تعلیمی نظام بہت آلہ ہے یہاں کے کے تعلیمی اداروں کے پرنسپل، انچارج،  ہیڈ ماسٹر، پیون بہت ہی اچھے اور حسن سلوک سے پیش آتے ہیں کہ چھوٹے چھوٹے ننے منے بچے اور بڑوں کی اچھی اور درست رہنمائی کرتے ہیں لطیف آباد میں گورنمنٹ اسکولز، کالجز، یونیورسٹیزہونے کے اچھے اثرات یہ ہیں کہ لطیف آباد میں کچھ لوگ ایسے بے بس مجبور لاچار اور پریشان حال ہیں جوکہ تعلیمی اداروں کی فیس اور دیگر اخراجات برداشت نہیں کرسکتے تو اسی کے سبب گورنمنٹ تعلیمی ادارے ہونے سے یہ لوگ وہاں آکے اچھی اعلیٰ تعلیم حاصل کرتے ہیں تعلیم مکمل ہونے کے بعد اچھی نوکری یا اچھا کاروبار کرتے ہیں یہ خود پریشان اور تنگدستی کا سامنا کرکے یہاں تک آئے یہاں ہمارے گورنمنٹ تعلیمی ادارے سے تعلیم حاصل کرکے یہ اپنے گھروں کو سپورٹ کرتے ہیں اور اپنے گھروں کو چلاتے ہیں۔ اور اسی تکلیف، پریشانی، تنگدستی سے باہر نکلتے ہیں اسی کے ساتھ یہ اپنی زندگی ہنسی خوشی گزر بسر کرتے ہیں "اب ہم بات کرتے ہیں " لطیف آباد کے بازاروں اور شاپنگ مالز کی لطیف آباد شہر میں یہاں کے بازار ہر لحاظ سے اور ان بازاروں میں ہر چیز پہننے اوڑھنے، سجنے سنورنے اور یہاں کی خواتین کے ہار سنگھار اور گھر کی دیگر اشیاء بہت اچھی کم پیسوں میں موجود ہوتی ہیں۔ یہ کچھ شاپنگ مالز کا ذکر کریں شاپنگ مالز کے ماحول اور یہاں کی افراء تفریح پے نظر ثانی کریں تو لطیف آباد کے سب ہی مالز کا ہر لحاظ سے ماحول اچھا، پرسکون اور خوشگوار والا ہے۔ میں لطیف آباد کے بہت اچھے اور بڑے بالی ورڈ مال کے اندر کی کہانی بتاؤں تو کچھ یہ ہے کہ بالی ورڈ ماحول بہت صاف و شفاف ہے اور وہاں کوڑا کرکٹ گندگی کا کوئی نام ونشان نہیں۔ یہاں بالی ورڈ مال کے باہر پارکنگ نظام بہت اچھاہے۔ سیکورٹی نظام ہر بات کا خیال رکھنے کیلئے اپنی اپنی حفاظت کیلئے سیکورٹی نظام بہت زبردست ہے۔ اگر آپ کسی آؤٹ لیٹ پر جاتے ہیں تو وہاں کے ڈیلر اور کیشیئر بہت اچھے سے آپ کو پروٹوکول دیتے ہیں۔ وہاں کے ریسیپشننسٹ آپ کا بہت اچھے سے ویلکم کرتے ہیں وہاں جاکے آپ کو اپنے بچوں کیلئے کوئی پریشان نہیں ہونا پڑتا۔ آپ آرام سے خریدو فروخت کرکے وہاں اپنی فیملی کے ساتھ انجوائے کرسکتے اور ساتھ میں فیملی کے کچھ کھاپی سکتے ایسے میں آپ کی خریدی بہت اچھی اور انجوائے منٹ کے ساتھ آرام سے کسی قسم کی فکر کے بغیر ہوتی ہے۔ یہاں بالی ورڈ مال میں ایک ساتھ ہی آپ کو ہر چیز میسر ہوتی ہے۔ "بات کرتے ہیں اب ہم کھیل کے میدان کی "حیدرآباد شہر کے لطیف آباد میں اچھے بڑے صاف ستھرے پرسکون والے ماحول کے دو کھیل کے میدان موجود ہیں -1ایک افضال گراؤنڈ، -2 دوسرا باغ مصطفی گراؤنڈ ان دونوں گراؤنڈوں میں لوگ الگ الگ ایریئے سے سیرو تفریح اور چھوٹے بڑے سب ہی اپنی چھٹی والے دن گھروں سے نکل کے ان کھیلوں کے میدان میں آتے ہیں۔ اپنے الگ الگ کھیلوں کے رنگ بکھیر تے ہیں جس سے وہ خوب لطف اندوز ہوتے ہیں۔ انہی گراؤنڈز میں کافی اچھی بڑی تعداد میں لوگ ورزش کیلئے بھی آتے ہیں ورزش کرکے لوگ اپنے آپ کو سکون اور ٹینشن فری محسوس کرتے ہیں یہاں آکے لوگ ترو تازہ ہوا لے کے اس کھلی فضاء میں بہت اچھا محسوس کرتے ہیں۔ ان سب خوبیوں کی وجہ سے "ہمارا پیارا لطیف آباد "اور دوسرے شہروں سے بہت مختلف اچھے ماحول اور پرسکون والا ہے۔  

Komal Khan Feature Sindhi 28 Referred back

Too many spelling , grammatical, punctuation, and language mistakes only a few are marked in red. Mind it, this piece is to be published.

Do not send in email msg box, send in attachment

What is its present condition? that is important, otherwise its history can be found in many books. Important is what u are adding in knowledge

There should be quotes, attributions of area people or experts

If visitors quotes they should be properly attributed, like their age, social status, area etc, means their introduction in 4-5 words. Unknown attributions are not acceptable in media, it become hearsay are looks like fake.

Referred back
File again till March 18

ڪومل محمد خان
رول نمبر 28

چوکنڊي قبرستان جوکيو قبيلي جو ھڪ تاريخي قبرستان 

اڄ اسان جنھن جڳھ جي باري ۾ ڄاڙيندا سي  اھا آھي پاڪستان جي صوبي سنڌ ڪراچي اوڀر ۾ 29 ڪلوميٽر 18 ميل پري قائم ٿيل ھڪ خوبصورت قبرستان جيڪو چوکنڊي قبرستان جي نالي سان مشھور آھي يقينن توھان اھيو سوچي رھيا ھوندو ته ھڪ قبرستان بھلا ڪئين خوبصورت ٿي ٿو سگھي پر چوکنڊي قبرستان ڏسڻ کان پوء موکي پورو يقين آھي ته توھانجو اھيو خيال ضرور تبديل ٿي ويندو ڇو جو ھي ايڏو ته خوبصورت آھي جو ڏسڻ وارو ڏسندو ھي رھجي وڃي ھي قبرستان 15 کان  18 ھجري ۾ تعمير ٿيو جڏھن مغل بادشاھت جو دور ھو ۽ اسلام غالب ٿيو  ھي قبرستان جپکيو خاندان جو خانداني قبرستان چورايو ويندو آھي ۽ھتي ڪجھ قبرون بلوچي ماڻھون جون بي آھن

مون بي جڏنھن ھن جڳھ کي ڏٺھو ته ھي ايتري ته خوبصورت آھي جو لڳي ھي نه پيو ته ھي ڪو قبرستان آھي ايئن پيو لڳي ڃڻ مان ڪٿي مثر ۾ پوھچي ويس

ھلو ته پھريان ھي ٿا ڄاڙيو ته آخر جوکيا ھئا ڪير 

جوکيا سمه قبيلي جو ھڪ پاڙو آھي .جيڪو ھاڙي خرد ھڪ قبيلي جي صورت اختيار ڪري ويو آھي.ھي راجپوت نسل سان تعلق رکندڙ آھن.

مرزا قليچ بيگ ۽ ٻين لکيو آھي ته ھو موجوده سنڌ ۾ مڪران جي طرف کان آيا  ھي حقيقت ۾ بلوچستان جي ايراضي جا مالڪ ھئا.حقيقت اھا آھي ته جڏنھن لسي ٻلي ۾ گھڙو ويڙھ پ وڌي ويو ته اتان نڪري ملير ڪراچي اچي پھتا جتي نومڙين ۽ ڪلمتين جي راڄ ھو.ھو مڙسي سان انھن کي بي دخل ڪري پنھنجا پير ڄمائي ويا.

مرزا قليچ بيگ لکيو آھي ته ھي ماڻھو لاڙ ۾ اچي رھيا ۽ ٻن سون چوري ۽ ڦرمار تي گزربسر ڪندا رھيا.

مسٽر فريئر جو بيان آھي ته جوکيا اصل ۾ راجپوت آھن اھي پھريان شاھ بلاول جي اتر ۾ رھندا ھئا جتان حب جي ماٿري ۾ پھتا ۽ پوء حب ندي ۽ نئين ملير جي وچ واري علائقي ۾ پکڙجي ويا.

جوکيا بابت اسان کي تاريکي حوالو تحفته الڪرام ۾ ملي ٿو,جنھن ۾ لکيل آھي ته 1160 ھجري مطابق 1747ع نادر شاھ جي قتل کان پوء ڌارتي جي راڻي جي چرچ تي ھڪ سئو جابلو ويڙھاڪ ٺٽي جي پس گردائي کي ڦرڻ لا آيا جن کي منھن ڏيڻ لاء ٺٽو جو حاڪم مسو فقير سامٽيو,شيخ شڪر الله ۽ بولا خان نومڙيو  ھزارين ماڻھن جو لشڪر وٺي انھن جي سامھون ٿيا پر ھو ھنن جي اڳيا شڪست کائي ويا

محترم غلام محمح لاکو ڪلھوڙو دور ۾ لکيو آھي ته دن 1182 ھجري مطابق 1768ع ۾ نومڙين جي سڪار گھڙي لشڪر سان بچار جو ڪيو تي حملو ڪيو,بچارجو ڪيو بچاء لا ٺٽي بڳو,نومڙيا بي ٺٽي طرف ڪاھ ڪئي  جڏھن  ميان غلام شاھ کي اھڙو اطلاع مليو ته ھن ٺٽي جي بچاء لاء ته ھن چھ ھزار فوجي ٺٽي جي بچاء۽ نومڙين جي تاديب لاء موڪلڻ جو حڪم ڏنو 

جھيڙي جي خاتمي کان پوء ٻه ھزار لشڪرمستقل طور ٺٽي ۾ رکيو ويو 

معلوم ٿئي ٿو ته انھي ويڙھ جو خاتمو ائين ٿيو جو جوکيا ۽ نومڙياانھن قادلن جي گڏجي حفاظت ڪندا ھئا ۽ محصول ۾ ڀائوار ھئا بھر صورت غلام شاھ ڪلھوڙو جي دور ۾ جوکين جي وڏي عزت ۽ حيثيت ۽ اھميت ھئي جنھن ڪري 1843ع ۾ جوکيو سردار ڄام مھر علي ٽالپورن جي مدد ڪرڻ بدران انگريزن جو ساتھ ڏنو جنھن ڪري کيس مرتبي ۽ لقب سميت جاگير ڏني وئي 

ھنن جو مينگلين,گچکن ۽ برفتن سان مٽيون مائٽيون آھن,حب کان وٺي گھگا ڦاٽڪ تائين ھنن جو راڄ ھو 

جوکيا ھڪ قبيلو ۽ زات آُھي پر ٻين ڪيترن قبيلن ۾ پڻ پاڙو جوکيو آھي

ھاڻي واپس ٿا اچون جٿي اسان جي ڳالھ ادھوري رھجي وئي ھئي 

مقبرن جي تعمير لاء خاص پٿرن جو اسعمال ڪيو ويو آھي  ھن کي ٺاھڻ وارا عام طور تي سنڌي آھن  ۽ ھي جڳھ خاص ھم ڪري به آھي ڇو جو ھن طرح جو آرڪيٽيڪچر دنيا ۾ ٻيو ڪٿي بي نه آھي 

چوکنڊي قبرستان 600 سال کان وڌيڪ پراڙو قبستان آھي  جنھن ۾ 625 مزار ۽ قبرون رومي نقشو نگار جي ٺھيل عمده مثالون آھن  چوکنڊي جي لغوي معني چار ڪونن جي آھي ھتي ٺھيل قبرون چار ڪونن تي مشتمل آھن يعني چورس شڪل ۾ ٺھيل آھن 

ھ ن افرا تفري واري زندگي ۾ جٿي سڪون جو ھڪ لمحو بي نه آھي ھتي چوکنڊي قبرستان ھڪ اھڙي جڳھ آھي جٿي انسان ڪجھ ڪلاڪ سڪون سان ويھي خوبصورت ھتان نظارن سان دلي سڪون ٿو حآصل ڪري سگھي 

روز مره جي زندگي ۾ مشغول ٿي انسان اھيو وساري ويھندو آھيون ته ھن کي ھڪ ڏينھن فنا آھي ھن کي ڇا دنيا کي ئي فنا آھي  پر اھيو احساس تڏھن جاڳندو آھي جڏنھن ماڻھو قبرستان جو رخ ڪندو آھي ھن کي پنھنجي حقيقي منزل نظر ايندي آھي ته زندگي جو سفر ھڪ ڏينھن ختم ٿي ويندو ۽ منزل اھيا  ھي آھي 

ڪراچي جيڪو ھڪ مصروف ترين شھر آھي جنھن جو بيشتر علسئقو نئي آبادي تي مشتمل آھي  اتي ئي ھن شھر ۾ ھڪ اھڙو علاقو بي آھي جيڪو چوکنڊي قبرستان جي نالي سان سڄاڙيو ويندو آھي ھتي ڪجھ اھڙيون آثاري قديمه ڏسڻ لاء اسان چوکنڊي قبرستان پھتا سي 

گھڙو ڪري ماڻھو آثاري قديمه ڏسڻ لاء اندروني سنڌ جو رخ ڪندا آھن  پر ھتي ڪراچي ۾ ھي يعني پاڪستان جو سڀ کان وڏي شھر ۾ ھڪ اھڙي جڳھ موجود آھي جٿي وڃي توھان ائين محسوس ڪندو ڃڻ پوراڻي وقت ۾ پوھچي آھيو

ھي قبرستان پندھروي صدي ۾ جوکيو قبيلي جي ماڻھن ٺھايو ۽ ھن قبيلي ۾ جوکيو قبيلي جو سردار ۽ ٻيا ماڻھو دفن آھن ھي قبرستان ٻين قبرستانن کان مختلف ھن ڪري آھي ڇو جو  ُھتان جون قبرون عام قبرن وانگر نه آھن  ھنن تي ڪجھ خاص قسم جي ڪاريگري ٿيل آھي  ھن زماني جي ڪاريگري جنھن زماني ۾ مشين جو ڪو تصور بي نه ھو 

ھتي جيڪي قبرون آھن انھن تي الگ الگ قسم جي ڪاريگري ٿيل آھي اگر سردار جي قبر آھي ته ھن تي پڳڙيون ٺھيل آھن ۽ اگر عورت جي قبر آھي ته ھن تي زيورات ٺھيل آھن ۽ ان جي قبيلي جو نالو لکيل آھي ھي ھڪ ٻي قبر آھي جنھن تي تلوارون ٺھيل آھن اھيا قبر ھڪ مرد جي آھي  

ھلو قبرستا جي باري ۾ ته قافي شيون ڄاڙي ڇڏيون سي پر منھنجو خيال اھيو آھي ته ھن قبرستان جي باري ۾ ڄاڙيون گھٽ آھي ڇو جو ھي ايڏو خوبصورت آھي  ھن جي جيڏي به تعريف ڪيون گھٽ آھي  موکي ته ھتي اچي ڏاڊھو سٺو لڳو ۽ سڪون مليو ھڪ اھڙو نظارو جيڪو اکھين کي سڪون ڏيندو آھي 

مون ڪجھ ٻين ماڻھن جي بي رائي معلوم ڪئي ته ھنن کي چوکنڊي قبرستان اچي ڪئين محسوس ٿيو 

ھڪ وزيٽر جو چوڻ ھو ته ھن کي ھتي اچي ڏاڊھو سٺو محسوس ٿيو ھي جڳھ مغل بادشاھت جي دور کان ٺھيل آھي پر ھن کي ڏسي ائين محسوس ٿيندو آھي ڄڻ اھيا ڪجھ سال پھريان ھي ٺاھي وئي ھجي ۽ حيرت جي ڳالھ ته اھيا آھي ته ھي الاھي ڪيتري سو سان پراڻي آھي  ۽ ھي جڳھ گھمڻ جي لحاظ سان ڪافي محفوظ آھي توھان بي فڪر ٿي ھتي گھمڻ اچي ٿا سگھو 

ٻيي وزيٽر جو چوڻ ھو ته ھتان جو آرڪيٽچر ڏاڊھو خوبصورت آھي ۽ ھتان جيڪي ڪيرٽيڪر آھن جيڪي ھتان جو خيال رکن ٿا اھي سنڌي ۽ اردو کان الاوه انگريزي بي ڳلاھئي ويندا آھن ۽ھر قبر الاھي خوبصوري سان ٺھيل آھي ۽ ھر قبر تي ان جي سردار جو نالو ۽ مرڻ جي وجه لکيل آھي 

ھڪ ڳالھ ته ٿوھان کي ٻدھائڻ وسري ويم جيڪا چوکنڊي قبرستان جي باري ۾ ڪافي مشھور آھي ته ھي جڳھ پراسرار واقين سان مشھور آھي مون کي ھن قسم جي ڳلھين ۾ الاھي دلچسپي آھي ھن ڪري مو کي ھن جڳھ ۾ اڃان بي دلچسپي پيدا ٿي 

چون ٿا تي ھي جڳھ آصيب ذ

زاده آھي  ڪجھ ماڻھن جو چوڻ  ھو ته توھان کي اگر چوکنڊي قبرستان وڃڙو آھي ته احتيات سان وڃو ائين بي ٿي سگھي ٿو ته توھان تي جن ھي نه چمبڙي وڃي ۽ڪجھ ماڻھن جو چوڻ آھي ته رات جو ھتان شور جون آوازون اينديون آھن ۽ قبرون گرم ٿي وينديون آھن پر جڏھن اسان چوکنڊي قبرستان جي انتظاميان  کان پوچھيو ته ڇا ھي واقعي سچ آھي ته ھنن چيو ھي سڄيون خبرون ڪوڙون آھن ۽ اھڙو ڪجھ بي نه آھي,ھاڻي وڌيڪ الله کي خبر ته ھنن سچ چيو يا ڪوڙ 

ھنو ته قبرستان اچڻ جو مقسد پنھنجي موي کي ياد ڪرڻ ھوندو آھي پر جڏھن اسان ھتي آيا سي ۽جنھن طرح جي خوبصورر ڪاريگري ھتي ٿيل آھي ھن مان معلوم ٿئي ٿو ته ھن زماني جا ماڻھو پنھنجي وڏن جي لا ھنن جي نظر ۾ ڪيڏو مرطبو ھئو ۽آنھن جي عزت ڪنھن قدر خوبصورت ڪاريگري ڪري ھنن قبرون ٺاھيون 

ھر قوم جو يان ھر زماني جو پنھنجو ھڪ رواج ھلندو آيو آھي جنھن تي ماڻھن عمل ڪيو آھي 

توھان بي پنھنجي مصوروف زندگي مان ڪجھ ڳقت ڪڊھي ضرور ھن خوبصورت جڳھ کي وزٽ ڪيو موکي يقين آھي يه تواھان دلي سڪون محسوس ڪندو.

Sarfaraz Noor- Feature- Urdu MA 50

Not reporting based 

Avoid English words 

Feature-Sarfaraz Noor-MA- Roll 50-Urdu

سینڈس پٹ ساحل کراچی

سرفراز نور

شہر کراچی کو پاکستان کے دوسرے شہروں سے منفرداور لاثانی بنانے میں ساحل سمندر کا کردار سب سے زیادہ نمایاں رہا ہے۔جہاں یہ شہر جدید طرز زندگی اور بڑی بڑی صنعتوں کے قیام سے آلودہ اور غیر شفاف ہو چکا ہے،وہاں کراچی کے ساحل سمندر کچھ دیر کے لئے ہی سہی لوگوں کو پر فضا، شفاف اور متین ہوا میں سانس لینے کا موقع فراہم کرتاہے۔ یوں تو کراچی ساحل سمندر کی خوبصورتی سے مالامال ہے جن میں ہاکس بے، فرینچ بیچ، کلفٹن بیچ کے نام قابل ذکر ہیں لیکن شہر سے لگ بھگ25  کلومیٹرکی مسافت پر واقع سینڈس پٹ بعچ اپنے صاف شفاف نیلے رنگ کے غیر آلودہ پانی، کرکری ریت، پر فضا حلیم اور متانت سے بھر پور ماحول کی وجہ سے، دور دراز سے آنے ولے سیاحوں کو اپنے حسن و جمال کے باعث موہت کرنے میں سبقت لے چکا ہے۔

پاکستان کے جنوب مغرب میں واقع مشہور سیاحتی مقام سینڈس پٹ بیچ کے لئے جب آپ کراچی کے مختلف راستوں سے گزرتے ہوئے ماڑی پورپہنچتے ہیں تو وہاں سے سینڈس پٹ کی حدود شروع ہوتی ہیں، جہاں سے صرف 3  سے 4 کلومیٹر کی مختصر سی دوری پر ایک تخیلاتی اور پرفتن بحری سیاح گاہ آپ کی منتظر ہوگی۔بے ترتیب اور پر شور زندگی سے تنگ لوگ جب سینڈس پٹ کی ٹھنڈی ریت پر پاؤں رکھتے اور سمندری ہواؤں کو اپنی سانسوں میں بھرتے ہیں تو ازسرنو اپنی رکی ہوئی زندگی کو متحرک پاتے ہیں۔سینڈس پٹ کا شہری سیویریج اوردھویں کی آلودگی سے پاک  صاف شفا ف اتھرا ہوا پانی تیراکی اور غسل سورج "Sun bathing" کے لئے بہترین ہے۔علاقے کی غیر معمولی پتھریلی اور ریتی زمین پر گھوڑوں اور اونٹوں کی سواریاں، لوگوں کے لئے تفریح اور ماہگیروں کے لئے ذریعہ معاش کے بہترین اسباب ہیں۔

سینڈس پٹ کا نام دراصل سردیوں کے موسم میں ریت پر بننے والے ان گڑھون کی وجہ سے رکھا گیا ہے جہاں کچھوے اپنے انڈے دیتے ہیں،جو کہ ریت پر باآسانی دیکھے جاسکتے ہیں۔ہرے کچھوے کی معدوم اقسام کو محفوظ کرنے کے غرض سے اور جنگلی حیات "Wildlife" کا شعور اجاگر کرنے کے لئے WWF ورلڈ وائلڈ لائف فنڈکی طرف سے بیچ پر ویٹ لینڈ سینٹر قائم کئے گئے ہیں، تاکہ سمندری جیو جیسے کچھوے، کیکڑے اور طحالب "Sacchrum Spontneum Plant" کو محفوظ کیا جاسکے۔

اکتوبر سے مارچ تک سینڈس پٹ بہت ہی پر سکون ہوتا ہے اور یہاں ان دنوں میں لوگ شاذونادر ہی بیچ پر نظر آئینگے ماسوائے ماہیگیروں اور دوسرے صوبوں یا دوردراز کے علاقون سے آئے ہوئے لوگ، تاہم مارچ کے بعد اور مون سون کے موسم میں سمندر کاجوش دیکھنے لائق ہوتا ہے۔

سینڈس پٹ آنے والے لوگ اپنے لئے کُٹیا "Hut/Cottage" پہلے سے ہی بُک کروالیتے ہیں،بہرحال کچھ لوگ عین وقت پر ہی کُٹیا بُک کرنے کو ترجیع دیتے ہیں،بقول ان کے، ہٹ کی پری بکنگ پر زیادہ پیسوں کی بے وجہ لاگت آتی ہے۔کُٹیا کے نرخ موسم سرما میں کم  جبکہ گرمی اور مون سُون کے دنوں میں یہ قیمتیں آسمان کو چھوتی ہوئی دکھائی دیتی ہیں۔سینڈس پٹ میں دیئے جانے والے Huts صرف فیملیزاور کارپوریٹ پروگرام کے لئے مخصوص ہیں جن میں روزمرہ کی ضروریات زندگی کی ہر چیز میسر ملتی ہے، گھومنے آئے ہوئے لوگ کھانا اور چائے وغیرہ بناتے ہوئے گھر جیسے ماحول میں بیٹھ کر فطرت کی قربت سے لطف اندوز ہوتے ہیں۔علاوہ ازیں ضرورت پڑنے پر آرڈر پر مختلف طعام جن میں بار بی کیو اور دیگر روایتی کھانے بھی تیار کئے جاتے ہیں۔ٹھنڈی ٹھنڈی پُر عزم ہواؤں کے مسحورکن شور میں لوگ اپنے ہٹ میں بیٹھ کر لوگ جب اپنا کھانا تناول کرتے ہیں تو سمندر کی موجیں بھی ان کے ساتھ خوشی سے جھومتی محسوس ہوتی ہیں۔سینڈس پٹ کے Huts اپنے دوستوں یا کنبہ کے ساتھ پکنک، شادی یا پارٹی کے لمحات سے لطف لیتے ہوئے ساحل سمندر کے پوشیدہ خزانووں کو دریافت کرنے کے بہترین مواقع فراہم کرتے ہیں۔دن بھر نہاتے، ساحل پر ریت کے محل بناتے، سیپیاں جمع کرتے، دوست احباب کے ساتھ قہقہے لگاتے، موجوں کے پر جوش شور میں خاموشی سے ناتہ توڑتے ہوئے یہاں آنے والے اپنے اندر ان گنت یادیں سمیٹ کر جاتے ہیں۔

شام کی چائے پیتے ہوئے Huts کے وسیع ٹیرس سے غروب آفتاب کا دلفریب نظارہ بھی قابل دید ہوتاہے، ایسا محسوس ہوتا ہے جیسے فلک پر گہرے سرخ رنگ کی چادر اوڑھے کوئی آسمانی پری، شفق کے دیدہ زیب رنگوں میں پر پھیلائے، آنے والی اندھیری رات کا اشارہ دیتے ہوئے، پورا دن ساتھ گزارنے والے سیاحوں کو خیرباد کہہ رہی ہو۔زندگی کا سفر بھی سمندر جیسا ہوتا ہے جہاں ہر لمحے ایک کے بعد دوسری لہرآتی ہے لیکن زندگی کا کاروان لہروں کے آنے جانے سے رکتا نہیں۔ 

Saira Chandio Feature Sindhi MMC 47

To be checked

فيچر ٽاڪ حيدرآباد بليورڊ مال

سائرء چانڊيو رول نمبر 47

اسان جي سنڌ ته ھونھن تمام گھڻي خوبصورت آھي. جنھن جي سونھن ڀٽائي گھوٽ به پنھنجي انمول لفظن

۾ پڻ گائي آھي. ھن سنڌ ۾ حيدرآباد شھر تمام گھڻي اھميت رکندڙ شھر پڻ آھي. حيدرآباد شھر جيڪو

آبادي جي لحاظ سان به تمام گھڻي اھميت رکي ٿو ھونھن ته حيدرآباد شھر ۾ دڪانن ، بازارين ۽ ٻين

ڪيترين ئي شين جي ڪري به مشھور شھر آھي. ان جي حساب سان 2014 ۾ ٺھندڙ بليورڊ مال جنھن کي

ٺھڻ ۾ ته گھڻو عرصو ناھي لڳو پر 2014 ۾ فتح گروپ پاران ٺھندڙ بليورڊ مال جئين ٺھيو ته شروعاتي

ڏينھن ۾ ھن ۾ سؤ جي تعداد ۾ ماڻھن اچڻ شروع ڪري ڇڏيو ھو. اڃا ته ھن مال جو ڪم به شروع نه ٿيو

ھو ته ماڻھن ھن مال ۾ اچڻ شروع ڪري ڇڏيو ھو ۽ ھاڻ 2020 جي تحت ھن مال کي ڇھـ سال ٿي ويا

آھن. ۽ ھي بليورڊ مال ٺھي تيار ٿي ويو آھي. ھي بليورڊ مال ڪافي اھميت رکي پيو ھاڻي ھن ۾ گھٽ ۾

گھٽ ھزارن جي تعداد ۾ ماڻھن اچڻ شروع ڪري ڇڏيو آھي. بليورڊ مال جيڪو تمام خوبصورت ھجڻ

جي ڪري بـ ماڻھن ھن کي پسند ڪيو آھي. نه صرف خوبصورت پر سؤ ايڪڙن جي زمين تي مشتمل

ھي بليورڊ مال جنھن ۾ اندر تمام خوبصورتي سان ٺھيل دڪان ،اسٽال پڻ موجود آھن. ھنن دوڪانن ۾

کاڌو روز مره جو سامان شاپنگ لاء وڏا وڏا دوڪان مثلن: گل احمد ، الڪرم ، بوننذا ، خادي اٿھنڪ ،

سفائير آئوٽ فيٽر، بريڪ آئوٽ، ليجنس، ڊائنرز اسٽائيلو، مني سو.۽کاڌي جي لحاظ سان ڪي ايف سي ،

ميڪ ڊونلز، چاچا پيرو، ڊومينوز، او پي ٽي پي جھڙن دوڪانن سان گڏو گڏ ٻارن جي لاء فن لينڊ پڻ

رکيو ويو آھي جنھن ۾ ٻارن جي حساب سان ان ۾ جھولا پڻ موجود آھن. اھو فن لينڊ خاص ڪري ٻارن

جي صحت مطابق رکيو ويو آھي. ان سان گڏوگڏ ھن ۾ اندر سنيما پڻ موجود آھي. جيڪا سيڪيورٽي جي

حساب سان محفوظ رکي وئي آھي. ھي بليورڊ مال نه صرف شاپنگ پر گھمڻ جي لحاظ سان به تمام

خوبصورت آھي. جيڪي ماڻھو شاپنگ نه ٿا ڪن اھي ماڻھو ھتي اچي گھمن ٿا ھي بليورڊ مال جيڪو

ماڻھن جي لاء ھڪ فن جو بائث آھي ته ٻي طرف ھيٺين طبقي جي ماڻھن لاء مايوسي جو مرڪز پڻ آھي.

ھن مال ۾ ايندڙ ھر ماڻھون ھڪ جھڙو نه آھي. ھن ۾ ايندڙ مٿئين طبقي جي ماڻھن جو اھو چوڻ ھو ته ھي

مال ھنن جي روز مره جي زندگي ۾ اھميت رکي ٿو ۽ ٻئي طرف ھيٺين طبقي جي ماڻھن لاء ھي صرف

ھڪ ان شوپيز جيان آھي. جنھن کي ھو صرف ڏسي سگھن ٿا پر ھٿ نه ٿا لاھي سگھن. پر اسان جو

سماج اھڙن جاين کي ڪافي اھميت ڏي ٿو. ان مال ۾ اندر ھر ماڻھن جو اھو به چوڻ ھو ته حيدرآباد ۾

پھريو ڀيرو اھڙو شاپنگ مال ٺھيو آھي. اسان کي ھتي اچي جام مزو ٿو اچي اسان حيدرآباد ۾ پھريان

اھڙي سينيما ناھي ڏٺي اھا سينيما اسان ھتي ڏٺي آھي. اسان کي ھتي فلم ڏسڻ جو موقعو ٿو ملي. اسان کي

اھڙن مالن ۾ گھمڻ مال نه صرف شاپنگ جي پر بزنس جي لحاظ سان به وڏي اھميت رکي ٿو.۽ ھن مال ۾

ھر ڏينھن به ملايو وندو آھي پوئي چاھي عيد ھجي يا وري مدر ڊي اھڙا ننڊا وڏا ڏينھن ھتي ملايا وندا

آھن. انن ڏينھن تي به ھن مال ۾ ڪافي رش ھوندي آھي پوئي چاھي حيدرآباد ھجي يا ان جي ڀر پاسي

وارا علائقن جا ماڻھو ھوجن اھي ھتي اچي اھو ڏينھن ملائن ٿا. ھتي نه صرف عام ماڻھو پر ٽي وي تي

ايندڙ اداڪار به ھن مال ۾ آيل آھن. ان ڏينھن تي به ھن مال ۾ ڪافي رش ھوندي آھي. جيئي ماڻھن کي

خبر پوندي آھي. ته جنھن کي ھو صرف ٽي وي تي ھي ڏسي ٿا سگھن. پر انن کي سامھون ڏسي ھتي جا

ماڻھو تمام خوش ٿيندا آھن.اھو به ھن بليورڊ مال جي ڪري ئي ممڪن آھي ڇو ته ھن مال جي

سيڪيورٽي جي ڪري وڏا اداڪار ھتي اچن ٿا ۽ ھتي جي ماڻھن کي انٽر ٽين ٿا ڪن. ۽ ان ڪري ھي

مال پنھنجو نالو روشن ڪري رھيو آھي. ۽ اڳيا به حيدرآباد ۾ پنھنجو نالو روشن ڪندو رھندو.

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

Not reporting based

Not in feature style, it is in article style 
No paragraphing
Spelling mistakes
Fotos will be required
Referred back
While ur topic was approved, ur were asked to follow these points:
Bollywood Mall can be. it should be reporting based and written in interesting manner. Not in article style.
Ur observation scenario, talk to related people. 
What is impact of this mall, this should be the theme

فيچر  حيدرآباد بليورڊ مال

سائرا چانڊيو اول نمبر 47

حيدرآباد شهر هونئين ته تاريخي لحاظ کان هر حوالي سان پنهنجي هڪ الڳ سڃاڻپ رکي ٿو. پر نئن دور جي واپار توڙي سيرو تفريح جي حوالي سان به هاڻي ان کي وڏي اهميت ڏني وڃي پئي. جديد دور جي حوالي سان سڄي ملڪ جيان حيدرآباد ۾ به وڏا وڏا اهم واپاري هن شهر کي نوان پراجيڪٽ ڏئي رهيا آهن. جنهن ۾ حيدرآباد ۾ پهريون ڀيرو فتح گروپ پاران 2014 ٺهي تيار ٿيو هتان جي شهرين لاءِ بليورڊ مال جي نالي سان ٺهرايل شاپنگ سينٽر جيڪو تمام وڏو ۽ خوبصورت اهميت جو باعث بڻيل آهي. بليورڊ مال جنهن ۾ خريداري جي هر شيءَ سان گڏوگڏ کاڌي جا سهڻا دڪان اسٽال لڳايا ويا آهن. هي شاپنگ مال فتح گروپ جيڪو حيدرآباد جي وڏي ۾ وڏو گروپ جي سوچ مطابق 2014 جي ڊسمبر واري مهيني ۾ حيدرآباد فتح چوڪ تي ٺهي تيار ٿيو جنهن ٺهيو ته هن شاپنگ مال ماڻهن کي شوڪ ڏئي ڇڏيو ڇو ته حيدرآباد ۾ هوئين ته کاڌي جي لحاظ ۽ شاپنگ جي لحاظ کان ڪا ڪمي ته نه هئي. پر هڪ ئي جائي تي فن، شاپنگ، کاڌو ۽ گهريلو سامان سان گڏوگڏ ٻارن جي ڪافي تفريح ملڻ جو ته هي پهريو ئي موقعو مليو آهي. اڄ اگر هن شاپنگ مال تي نظر وهجو ته هي ڪافي شهورت ماڻي رهيو آهي. هن ۾ اندر شاپنگ جا دڪان جيئن گل احمد، الڪرم بونڌا، خادي، اٿنڪ، سفائير، آئوٽ فٽر، بريڪ آئوٽ، ليجنس، ڊائنرز، اسٽائيلو، مني سو ۽ کاڌي جي لحاظ کان ڪي،ايف،سي ميڪ ڊونلز، چاچا پيرو، ڊومينوز او پي ٽي ڀي، اهڙي خوبصورت دوڪانن ماڻهن جو ڌيان مٽائي پنهنجي طرف ڪيو آهي. اهڙو چمڪندڙ دڪان ۽ شاپنگ مال ڏسي جائي نه پر حيدرآباد ڀهر پاسي وارن ماڻهن به هن مال ۾ اچڻ شروع ڪري ڇڏيو آهي. پو چاهي شادي هجي يا وري ڪنهن جي ڄمڻ جو ڏينهن هجي ته هي ماڻهو ٻئي ڪنهن جائي تي وڃڻ جي بجائي هو هن مال ۾ اچي ملائڻ ٿا ۽ شادي جي لحاظ سان ماڻهو شاپنگ جي لاءِ ئي به هن مال ۾ اچڻ پسند ٿا ڪن.

جيئن ته هن شاپنگ مال ۾ ايندڙ هر ماڻهو ته شاپنگ نه ٿو ڪري پر اهو ان شاپنگ مال ۾ اچڻ کي ئي پنهنجي خوشنصيبي ٿو سمجهي اهو ماڻهو پنهنجي سوچ کي عالت ٿو ڪري وجهي ۽ ان ڪري ڪيترائي خاندان هتي اچن ٿا. هن مال ۾ ٻيون به گهڻيوئي خاسيتيون آهن ته ٻارن جي لاءِ جيڪو فن لينڊ رکيو ويو آهي اهو انهن جي صحت مطابق رکيو ويو آهي ۽ فن جي لحاظ کان به ڪافي بهتر آهي. نئي دور جي هن مال ۾ ريل گاڏي ۽ ٻين ڪيترن ئي جديد ترين جهولن ۾ چهڙي مزور ٿا ماڻن ۽ خاص ڪري وڏا ۽ ننڍا ٻار هن مال ۾ رکيل پاڻهن هلندڙ چاڙهي تان به لهڻ ۽ چهڻ جو به مزو ٿا ماڻن پر نه صرف ٻار پر مال ۾ ايندڙ وڏا به هن هڙن تان لهي چهڻي خوش ٿا ٿين. کاڌي جي لحاظ کان ڪي،ايف،سي ۽ ميڪ ڊونلز ۽ چاچا پيرو جا دڪان پڻ آحن. جيڪي ماڻهو ڪي،ايف،سي جهڙي مانهگي دوڪان يا وري ميڪ ڊونلز جو کاڌو نه کائن ته اتي ماڻهو چاچا پيرو جهڙي سستي دوڪان جو کاڌو ٿا کائين جيڪو ڪي،ايف،سي جي برگر کان ته سستو آهي. پر چاچا پيرو جي اها ئي سئو واري ٿالهي ڪافي مزيدار آهي. ان سان گڏوگڏ هن شاپنگ مال ۾ اندر سنيما به موجود آهي. جتي فمليون پنهنجي گهروارن ۽ ٻارن سان گڏ هر ٻي ڏينهن يا وري هر عيد تي اچي فلم ڏسي پنهنجي ذهنيت کي وڌائين ٿا. انگلش فلم سان گڏوگڏ ٻارن جي لاءِ ڪارون واريون فلمون به رکيل آهن. هتي ٻار پنهنجي پسند جون اهي فلمون وڏي اسڪرين تي ڏسي ڪافي خوش ٿيندا آهن. هوئين ته حيدرآباد ۾ سنيما موجود هيون پر اهڙي جديد ترين سنيما هن مال ۾ اندر آهي جتي ڪئي خاندان هن سنيما ۾ فلم ڏسي خوش ٿا ٿين. جيڪا سيڪيورٽي جي تحت ڪافي محفوظ آهي. اگر هن جديد نئي دور ۾ ڏٺو وڃي ته بليورڊ مال ان ڪمي کي به پورو ڪيو آهي بليورڊ مال ۾ موجود سنيما ۾ ايندڙ هر ماڻهو وڏي شوق سان فلم ڏسي ٿو ۽ پنهنجي خاندان سميت اتي دلچسپ ڪرسين تي ويهي فلم جو مزو ٿو ماڻي. هي مال سيڪيورٽي جي لحاظ کان ايترو ته محفوظ آهي جو نه رگو عام ماڻهو پر ٽي وي ۾ ايندڙ اداڪار به اچي چوڪا جيئن ته هن مال جي سيڪيورٽي جا تحت ئي اچن ٿا ۽ ان مال ۾ ايندڙ يا موجود ماڻهن پنهنجي آمهون سامهون هجڻ جو احساس ۽ خوشي ٿا ڏيڻ ان ئي ڪري هي مال پهريون دفعو هوجڻ ۽ هڪ وڏي واپار جي لحاظ کان به شوحرت ماڻي رهيو آهي.

Rabia Jalies -Feature English 44

 To be checked

Feature

 

Rabia Jalies -Feature English 44

Visiting the Pakistan Air Force Museum, Karachi

Most karachi citie know about and have visited the Pakistan Air Force (PAF) Museum that’s located conveniently on Shahrah-e-Faisal at least once, but if you’re new to Karachi, a trip to the Pakistan Air Force Museum is a must. Along with the Pakistan Maritime Museum on Karsaz, the PAF Museum is among the must-visit museums in Karachi. Let’s learn more about what’s you’ll get to witness when you spend a day at the Pakistan Air Force Museum with your family or friends.

ABOUT THE PAF MUSEUM

Pakistan’s Air Force plays a major role in keeping Pakistan protected and allowing us to enjoy nights after nights of peaceful sleep, and this museum is all about paying tribute to the new and old heroes that have laid down their lives for the nation. The museum also hosts a number of aircraft, some captured from the enemy, and others that are retired from service. These fighter planes are mainly on display in the open-air museum within the park, but some are protected within the hangar that serves as the Archives Gallery for the museum.

Located next to the PAF Base Faisal on the busiest road of the city, the Pakistan Air Force Museum was formally inaugurated on the 14th of August in 1997 by the then Air Cheif Marshall, Abbas Khattak, who was the Chief of the Air Staff at the time. The museum was then opened for the public in October of the same year. Around 30 aircraft are on display here, and more exhibits are added periodically to keep the museum updated. Historic photographs and paintings depicting the feats of the Pakistan Air Force also decorate the indoor galleries.

GALLERIES AND EXHIBITS AT THE PAF MUSEUM

While taking a trip to the Pakistan Air Force Museum, here are some of the exhibits and galleries that you should not miss:

ARCHIVES GALLERY

See the Historic Fights Jets for Yourself Inside the Hangar

Located in a hangar on-site, the Archives Gallery is the most famous because it contains the Viking, which was Quaid-e-Azam Muhammad Ali Jinnah’s aircraft. The aircraft is open for visitors, and you can tour the interior and see how the Founder of the Nation travelled in style, nearly 70 years ago. An Indian Gnat that force-landed at Pasroor during the 1965 war is also on display here. The Archives Gallery is also home to six sub-galleries. These include:

History of Aerial Warfare (up to the modern times)

1.            Fighter Jets from around the World

2.            Shauhada of the 1965 and 1971 Wars

3.            Heroes from the 1965 and 1971 Wars

4.            Achievements of Different Air Force Squadrons

5.            Achievements & History of PAF Bases

The last two of these galleries are open galleries, part of the central display hall where the Viking has its place of prominence.

EXHIBITS ON DISPLAY

The Open-Air Park is Home to Most of the Exhibits

Some of the planes on display at the PAF Museum include:

6.            F-86 Sabre

7.            Antonov An-12

8.            F-104 Starfighter

9.            MFI-17 (Mushshak)

10.          Shenyang F-6

11.          FT-6

12.          Mirage III

13.          U-Mig15

14.          Aero Commander

15.          T-33

16.          Huskie (Helicopter)

17.          Beech D-95A (Travel Air)

18.          T-6G (Harvard)

The most recent addition to the exhibits is a statue of the Indian Air Force’s Wing Commander Abhinandan Varthaman, along with parts of his Mig-21 aircraft, which was shot down near the Pakistan-Indian border.

FACILITIES AT THE PAKISTAN AIR FORCE MUSEUM

Enjoy the Rides at Play Land, PAF Museum

It’s not all history and no play at the PAF Museum. The grounds are also home to a Play Land, where rides of different types are available for children of all ages, along with food stalls. You can also enjoy a tasty meal at the outdoor cafeteria and take back home some toys and miniature aircraft replicas from the Souvenir Shop.

Along with hosting small festivals, the Pakistan Air Force Museum also contains a Convention Centre that is available for hire for small private events. Don’t forget to visit the Pakistan Air Force Women Association (PAFWA) Shop during your trip to the Pakistan Air Force Museum. PAFWA is a welfare organisation that works towards the provision of education, financial, and social aid for low-paid employees of the PAF, along with participating in relief work after natural calamities like floods or earthquakes. The PAFWA Shop contains a lot of handicrafts and artefacts that can make great gifts for your loved ones and will help you donate money to a good cause.

TIMINGS AND TICKET PRICES FOR THE PAF MUSEUM

Tickets Can be Bought at the Gate

The PAF Museum is open for the public daily, from 9 am to 9 pm, with the ticket price being PKR 60 per person (ages 3 and above). People from military families and students with ID cards are charged PKR 40 for admission into the park. Children under 3 years of age and senior citizens above 60 years of age are allowed to enter the premises free of charge. 

A separate parking fee is applicable to your vehicle. All cars, jeeps, and vans, must pay a parking fee of PKR 50 per vehicle, while the parking fee for motorcycles is PKR 30. Buses and coasters will have to pay a parking fee of PKR 200 upon admission.

Around 4,000 people visit the museum during the weekdays, while 15,000 individuals head towards the park on the weekends. Many schools also plan their tours to the park throughout the year.