Rahim Bux Jatoi Article Sindhi Late Referred back

In article  official or research reports, expert opinion is required. Otherwise it will be hearsay and carry no weight.
Many reports can be found, give those figures or finding with reference of those reports.
"Asraat" and "Niji" are urdu words, write proper Sindhi words
Class one and class 8 should be written in Sindhi
Delete first 5 words, these are extra.
نجي 
 اثرات 
Referred back, refile till March 12

Late

Will be checked

شاگردن جي تعليم تي پوندڙ اثرات

رحيم بخش جتوئي

2k20/MMC/46

سنڌي آرٽيڪل

ڏٺو وڃي ته اسان جي معاشري ۾ هڪ عجيب ڳالهه نوٽ پئي ڪئي وڃي ته هاڻ اسان جي اسڪولن ۾ صرف و صرف ٻارن کي پڙهائڻ ۽ سمجهائڻ جي بدران انهن کي رٽي هڻائڻ تي زور پيو ڪجي بنسبت انهن ٻارن کي سمجهائڻ جي بدران انهن کي سوال ۽ جواب ياد ڪرائن پيا. اهو گهڻو ڪري ون ڪلاس کان وٺي ايٽ ڪلاس تائين جيڪي انٽر پاس اُستاد آهن اهي ڪرائين ٿا. ڇو جو انهن کي پاڻ به سمجهه ۾ نٿو اچي ته ڪتاب ٻارن کي ڪيئن سمجهائجي. ٻار جي اها ئي عمر آهي جيڪو ٻار سڄي زندگي ان سان گڏ ۽ ان دماغ سان گڏ گذاري ٿو.

نجي اسڪول ۾ هلندڙ هي نظام اسان جي ٻارن جي مستقبل تباهه ٿو ڪري. اسان جي نجي اسڪول ۾ انٽر پاس استادن جو اِهو طريقيڪار آهي ته هو ٻار کي ڪتاب سمجهائڻ بدران ان کي بس سوال ۽ جواب ياد ٿا ڪرائين ۽ انهن ٻارن جي دماغ ۾ اهو وجهڻ ته صرف سوال ۽ جواب ياد ڪريو. اسڪيم پيپرن مان ته هو ٻار پهرين نمبر تي اچي ان نجي اسڪول جو نالو ٿئي. آئون پاڪستان جي نه پر هڪ قاسم آباد جي ڳالهه ڪجي ته هتي نجي اسڪولن ۾ تعداد تقريبن 35 آهي، ان ۾ انٽر پاس استاد جي تعداد 525 ۽ استاد جو مائٽن کي اهو ثابت ڪرائڻ ته ان جو ٻار هوشيار آهي. جيئن هو پنهنجي ٻارن کي ان نجي اسڪول مان ڪڍي نه ڇڏي. جيئن ان جو اسڪول جو نالو خراب نه ٿئي. جڏهن هو ٻار ٻئي ڪنهن اسڪول ۾ وڃي اتي ڪابه ٽيسٽ ڏئي ٿو ته اتي ان کي سمجهه ۾ نه ايندو آحي ڇو جو ان کي ڪجهه سمجهايو ئي ناهي ويو. صرف ڪتابي ڳالهيون ياد ئي ڪرايون ويون آهن.
Who says
اسان جي معاشري ۾ هي تڏهن هي بهتر ٿي سگهي ٿو جڏهن ڪنهن به اسڪول ۾ جيڪي استاد آهن. ان جي گهٽ ۾ گهٽ ان سبجيڪٽ ۾ ماسٽر ٿيل هجي، ڇو جو هو هڪ نسل کي تيار ٿو ڪري. هو هڪ نسل کي سٺو ۽ بهترين سمجهائي سگهي ٿو. 

شاگردن جي تعليم تي رٽي بازي جا پوندڙ اثرات اهڙيءَ طرح اسين تعليم جي حوالي سان جيڪا ڳالهه ڪري آيا آهيون ان ۾ صرف هڪڙو مثال قاسم آباد جو ڏنو ويو آهي، هاڻي اسين ان کي وڌيڪ واضح ڪرڻ لاٰءِ ان کي وسيع ڪنداسين ته اهو مسئلو رڳو قاسم آباد جو ناهي پر سڄي سنڌ جو مسئلو ايئن ئي آهي جيئن مٿي پيش ڪيو ويو آهي. نه رڳو استاد گهٽ پڙهيل هجن ٿا پر انهن جي ڪابه تعليم ڏيڻ جي حوالي سان تربيت نه ڪئي ويندي آحي ۽ نه ئي ڪيل آهي. انهن مان اڪثريت سفارش تي ڀرتي ٿيل استاد هوندا آهن. اسان وٽ تربيت يافته استاد نه هجڻ برابر آهن، هاڻي جيڪڏهن استاد ۾ اها اهليت ئي ڪونهي ته “ٻارن کي ڪيئن پڙهائجي؟ انهن کي پڙهڻ لاءِ ڪيئن قائل ڪجي؟” اهي به تعليم سکيا ڏيڻ لاءِ اهم سوال آهن.

Reference needed
اڪثر ڪري اهو نه ڏٺو ويو آهي. 1: ساڳي اسڪول مان مئٽرڪ يا انٽر پاس ڪندڙ نجي اسڪولن ۾ اها ڳالهه عام آهي شاگرد ئي ٿورڙن پئسن ۾ (پگهار) تي استاد ٿي وڃن ٿا. هاڻي جيڪڏهن اسين استاد جي تشريح ڪيون ته اها مختصر طور هيئن ڪري سگهجي ٿي. (الف) استاد هر طرفي ڄاڻ رکندڙ هوندا آهن ته اهي تربيت يافته هوندا آهن (ب) انهن وٽ قائل ڪرڻ ۽ پڙهائڻ بابت ڄاڻ جو خزانو هوندو آهي.

(ب) اهي علم نفسيات جا ماهر هوندا آهن، مطلب ته استاد سکڻ ۽ سيکارڻ جي باري ۾ قابليت ۽ اهليت رکندڙ هوندا آهن. 2: اڪثر ڪري نجي اسڪولن کان ٻاهر توڙي سراڪري اسڪولن ۾ سفارشي ڪلچر هجڻ ڪري استاد جي علمي قابليت ۽ اهليت جي باري ۾ ڀرتي ڪندڙ وٽ اهميت ڪونهي اهي صرف سفارش جي سورس کي ڏسي ميرٽ جي لتاڙ ڪندي اهليت ۽ قابليت کي ڪونه ٿا ڏسن.

نتيجي ۾ اسان جي سماج اندر سفارشي ڪلچر هجڻ ڪري سکڻ ۽ سيکارڻ وارو عمل ختم ٿي چڪو آهي. ٻارن کي شعور ڏيڻ لاءِ ٻيا طريقا به ٻڌايا ويندا آهن، جهڙوڪ راند روند وسيلي ٻارن کي سکيا ڏني ويندي آهي.

ليڪچر ۽ پريڪٽيڪل وسيلي تعليم جي اهميت کي اُجاگر ڪيو ويندو آهي. تعليم حاصل ڪرڻ جو مطلب ئي اهو آهي قابليت حاصل ڪرڻ. رٽي وسيلي تعليم حاصل قابليت جي نفيع ڪرڻ برابر آهي. رٽي سان صرف ۽ صرف ڊگري حاصل ڪري سگهجي ٿي، قابليت ڪڏهن به حاصل نٿي ڪري سگهجي.