Abdul Waheed Baloch Sindhi Feature Referred back

We can not publish this in manner u wrote.

Referred back

عبدالوحيد ڪلاس ايم اي پريويس رول نمبر:6  ميڊيم سنڌھي 

                   سرو گھاٽ عروج کان زوال تائين

سرو گھاٽ کي بر صغير جي دور کان ھي تمام وڏي اھميت حاصل رھي  آھي عمارتن جي رنگين روشنين ڳائڻ وڄائڻ۽ ڇيرن جي ڇم ڇم جي آواز تي ھر گزرندڙ ماڻھون موھجي ويندو ھيو رقص موسيقي ۽ ڪمرن جي اندر جي روشني مان چڱا ڀلا تاجر ۽ علائقي واسي ڏاڍو لطف اندوز ٿيندا ھئا علائقي جي ھڪ 70 سالا چاچا رئوف جو چوڻ ھيو ت 

سرو گھاٽ حيدرآباد جي قديم ائين بنيادي علائقن ۾ شمار ٿيندو آھي ۽ سروگھاٽ جي پاسي ۾ رھندڙ ھڪ بزرگ عبدالڪريم اعواڻ جو چوڻ ھو ت 

جڏھن سنڌ ممبئي جو حصو ھئي تڏھن سرو گھاٽ متحدا ھندستان جي مشھور بازار حسن سان مقبول ۽ معروف ھئي جتي نه صرف ھندستان  بلڪ نيپال سريلنڪا ڍاڪا جيڪو ھن وقت بنگلا ديش جي گادي جي ھنڌ طور مشھور آ اتان جون ۽ پوري ھندستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان حسينائن کي سرو گھاٽ جي بازار حسن ۾ گڏ ڪيو ويندو ھو ۽ پو۽ مھمان خاص جي پسند ۽ فرمائش مطابق محفل سجائي ويندي ھئي

يقينن جڏھن مختلف ملڪن ۽ پوري ھندستان مان آيل حسينائون سرو گھاٽ اندر پيرن م پايل ڇير پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي جڏھن رقص ڪري نچنديون ھونديون ت سرو گھاٽ جا در ائين ديوارون ب رقص ڪنديون ھونديون سرو گھاٽ جي باري ۾سوچڻ سان ئين ت انسان ان پايل ڇير  جي ڇمڇم آواز ۾ مدھوش ٿيو ونڃي پر جيڪي ماڻھون ان اندر موجود ھوندا ھئا اھي ت واقعي بي انتھا لطف اندوز ٿيندا ھوندا سرو گھاٽ ن صرف ھڪ عالمي ڪوٺو ھو بلڪ ھتي ايندڙ حسن جا عاشق ھن کي پنهنجي دنيا سمجھندا ھئا يقينن ھر ماڻھون حسن پرست ھوندو آھي الله تعالي جي ڏنل نعمتن مان حسن ب ھڪ تمام وڏي نعمت آھي ائين ھر ماڻھون حسن جو قدردان ھوندو آھي چوڻ جو مقصد اھيو آھي ت ان وقت جيڪي ان ڪوٺي  تي حسن جا قدردان ايندا ھيا جيڪي ڪوٺي جون طوائفون ۽رقاصائون جي ڀڀڪيدار ڪپڙن زيورن۽ چھري جي چمڪ دمق ۽ ان حسن جي ماحول ۾ مست ٿي ھو پنھنجو سڀ ڪجھ لٽائي ڇڏيندا ھئا  ٻي وڏي ڳالھ اھا ب آھي ت سرو گھاٽ جون حسينائون سروگھاٽ جي گھٽين ۾ بيھي ڪري ب حسن جي پرستارن جو انتظار پڻ ڪنديون ھيون ت جيئن مختلف علائقن مان آيل حسن جا عاشق ڪٿي ڀلجي ن ونڃن سري گھاٽ ايشيا اندر حسينائن جو محل ڪوٺيو ويندو ھو ڇو ت ھن گھاٽ اندر ڪافي رنگن ۽ نسلن جون حسينائون  اينديون رھنديون ھيون

جيتوڻيڪ ھندستان جي ٻن حصن ۾ ورھائجڻ کانپو۽ ھن تاريخي بازار حسن جو زوال شروع ٿيو ۽ انکانپو۽ آھستي آھستي ٻاھرين ملڪن مان آيل حسينائون جي ٻاھران اچڻ جو سلسلو گھٽجندو رھيو  ايتري حد تائين جو اھو سلسلو بلڪل بند ٿي ويو ۽ آھستي آھستي ھي حسن وارن جو سرو گھاٽ پنھنجي اھميت ونڃائيندو رھيو انکان پو۽ پاڪستان جي ھڪ وزير اعظم ملڪ جي سڀن ڪوٺن کي قانوني طور تي ليگلائيز ڪري ڇڏيو پر تنھن با وجود ب سري گھاٽ جون اھي رونڪون بحال ٿي ن سگھيون ۽ اڄ تائين ت اھو سري گھاٽ جيڪو مختلف ملڪن جي حسينائن جو ملڪ ھيو اھو ھينئر ڪنھن اجڙيل گھر جو ڏيک ڏئي رھيو آھي ھن وقت سري گھاٽ تي ن ت ڪو شاھي رخص ٿيندو آھي ء ن وري ڪو اعلا قسم جو پروگرام ھينئر سرو گھاٽ جي علائقي ۾ جديد ترز جي اڏاوتن کانپوء سري گھاٽ جي طرف ويندڙ رستا بلڪ سوڙھا ء بلڪل تنگ ٿي ويا آھن  جڏھن ت ھينئر ب سري گھاٽ اندر ڪوٺا قائم ٿيل آھن ۽ حسينائون ب موجود آھن جيڪي ھينئر ب حسن جي پرستارن جو من موھن ٿيون پر اھي يا ت حيدرآباد يا وري پاڪستان جي مختلف شھرن سان تعلق رکن ٿيون پر ان با وجود ب سرو گھاٽ جي عالمي جيڪا اھميت ھئي اھا ختم ٿي چڪي آھي ۽ ٻيو ت وري سرو گھاٽ ۾ رھندڙ حسينائون ڪال گرل طور تي پرستارن جا من موھن ٿيون جيڪو پڻ ھن بازار حسن جي زوال  جو ب ھڪ وڏو سبب آھي ھينئر توھان کي سرو گھاٽ جي آس پاس ۾ وڏا شاپنگ سينٽر ٺھيل ملندا جنھن ۾ بوتيڪ برانڊيڊ ڪپڙن جا دڪان جوتن جا دڪان پرا ئيوٽ اسڪول اسپتالون ھوٽل ۽ جتان ضروريات زندگي جون سڀ شيون ملي وينديون پر سرو گھاٽ جنھن سبب معروف ۽ مقبول ھيو اھو سڀ تقريبن ختم ٿي چڪو آھي ڇو ت ضرورت جي ھر شي ملڻ جي با وجود توھان کي انھن عالمي حسينائن جو اھو جاھو جمال اھو حسن اھا موسيقي ائين محفلون اھو حسينائن جو پايل جي ڇمڇم پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي رقص ۽ انھن جو نچڻ ڏسڻ ۾ ن ايندو جيڪو ان ڳالھ جي دليل آھي ت سرو گھاٽ عروج ماڻڻ کانپوء زوال پزير ٿي چڪو آھي ڇو ت سرو گھاٽ جون تاريخي ائين قديم عمارتون ھاڻ خنڊرات جو ڏيک ڏئي رھيون آھن حيدرآباد جي سرو گھاٽ جيڪا شايد ھن جديد دور ۾ پنھنجي خاتمي جي طرف پھچي چڪي آھي ڪنھ دور ۾ وڏي شان سان ننڊي توڙي وڏي جي من مو ھڻ لاء ڏينھن رات جاڳندي رھندي ھئي پر افسوس سان چوڻو ٿو پوي ت سرو گھاٽ ھاڻ پنھنجي اھا رونق بحال ن رکي سگھي آھي

ھٿ اکر: عبدالوحيد

ڪلاس: ايم اي پريويس

رول نمبر: 6 

ميڊيم: سنڌھي

سرو گھاٽ عروج کان زوال تائين

سرو گھاٽ کي بر صغير جي دور کان ھي تمام وڏي اھميت حاصل رھي  آھي عمارتن جي رنگين روشنين ڳائڻ وڄائڻ۽ ڇيرن جي ڇم ڇم جي آواز تي ھر گزرندڙ ماڻھون موھجي ويندو ھيو رقص موسيقي ۽ ڪمرن جي اندر جي روشني مان چڱا ڀلا تاجر ۽ علائقي واسي ڏاڍو لطف اندوز ٿيندا ھئا علائقي جي ھڪ 70 سالا چاچا رئوف جو چوڻ ھيو ت

سرو گھاٽ حيدرآباد جي قديم ائين بنيادي علائقن ۾ شمار ٿيندو آھي ۽ سروگھاٽ جي پاسي ۾ رھندڙ ھڪ بزرگ عبدالڪريم اعواڻ جو چوڻ ھو ت

جڏھن سنڌ ممبئي جو حصو ھئي تڏھن سرو گھاٽ متحدا ھندستان جي مشھور بازار حسن سان مقبول ۽ معروف ھئي جتي نه صرف ھندستان  بلڪ نيپال سريلنڪا ڍاڪا جيڪو ھن وقت بنگلا ديش جي گادي جي ھنڌ طور مشھور آ اتان جون ۽ پوري ھندستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان حسينائن کي سرو گھاٽ جي بازار حسن ۾ گڏ ڪيو ويندو ھو ۽ پو۽ مھمان خاص جي پسند ائين فرمائش مطابق محفل سجائي ويندي ھئي

يقينن جڏھن مختلف ملڪن ۽ پوري ھندستان مان آيل حسينائون سرو گھاٽ اندر پيرن م پايل ڇير پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي جڏھن رقص ڪري نچنديون ھونديون ت سرو گھاٽ جا در ائين ديوارون ب رقص ڪنديون ھونديون سرو گھاٽ جي باري ۾سوچڻ سان ئين ت انسان ان پايل ڇير  جي ڇمڇم آواز ۾ مدھوش ٿيو ونڃي پر جيڪي ماڻھون ان اندر موجود ھوندا ھئا اھي ت واقعي بي انتھا لطف اندوز ٿيندا ھوندا سرو گھاٽ ن صرف ھڪ عالمي ڪوٺو ھو بلڪ ھتي ايندڙ حسن جا عاشق ھن کي پنهنجي دنيا سمجھندا ھئا يقينن ھر ماڻھون حسن پرست ھوندو آھي الله تعالي جي ڏنل نعمتن مان حسن ب ھڪ تمام وڏي نعمت آھي ائين ھر ماڻھون حسن جو قدردان ھوندو آھي چوڻ جو مقصد اھيو آھي ت ان وقت جيڪي ان ڪوٺي  تي حسن جا قدردان ايندا ھيا جيڪي ڪوٺي جون طوائفون ۽رقاصائون جي ڀڀڪيدار ڪپڙن زيورن۽ چھري جي چمڪ دمق ۽ ان حسن جي ماحول ۾ مست ٿي ھو پنھنجو سڀ ڪجھ لٽائي ڇڏيندا ھئا  ٻي وڏي ڳالھ اھا ب آھي ت سرو گھاٽ جون حسينائون سروگھاٽ جي گھٽين ۾ بيھي ڪري ب حسن جي پرستارن جو انتظار پڻ ڪنديون ھيون ت جيئن مختلف علائقن مان آيل حسن جا عاشق ڪٿي ڀلجي ن ونڃن سري گھاٽ ايشيا اندر حسينائن جو محل ڪوٺيو ويندو ھو ڇو ت ھن گھاٽ اندر ڪافي رنگن ۽ نسلن جون حسينائون  اينديون رھنديون ھيون

جيتوڻيڪ ھندستان جي ٻن حصن ۾ ورھائجڻ کانپو۽ ھن تاريخي بازار حسن جو زوال شروع ٿيو ۽ انکانپو۽ آھستي آھستي ٻاھرين ملڪن مان آيل حسينائون جي ٻاھران اچڻ جو سلسلو گھٽجندو رھيو  ايتري حد تائين جو اھو سلسلو بلڪل بند ٿي ويو ۽ آھستي آھستي ھي حسن وارن جو سرو گھاٽ پنھنجي اھميت ونڃائيندو رھيو انکان پو۽ پاڪستان جي ھڪ وزير اعظم ملڪ جي سڀن ڪوٺن کي قانوني طور تي ليگلائيز ڪري ڇڏيو پر تنھن با وجود ب سري گھاٽ جون اھي رونڪون بحال ٿي ن سگھيون ۽ اڄ تائين ت اھو سري گھاٽ جيڪو مختلف ملڪن جي حسينائن جو ملڪ ھيو اھو ھينئر ڪنھن اجڙيل گھر جو ڏيک ڏئي رھيو آھي ھن وقت سري گھاٽ تي ن ت ڪو شاھي رخص ٿيندو آھي ء ن وري ڪو اعلا قسم جو پروگرام ھينئر سرو گھاٽ جي علائقي ۾ جديد ترز جي اڏاوتن کانپوء سري گھاٽ جي طرف ويندڙ رستا بلڪ سوڙھا ء بلڪل تنگ ٿي ويا آھن  جڏھن ت ھينئر ب سري گھاٽ اندر ڪوٺا قائم ٿيل آھن ائين حسينائون ب موجود آھن جيڪي ھينئر ب حسن جي پرستارن جو من موھن ٿيون پر اھي يا ت حيدرآباد يا وري پاڪستان جي مختلف شھرن سان تعلق رکن ٿيون پر ان با وجود ب سرو گھاٽ جي عالمي جيڪا اھميت ھئي اھا ختم ٿي چڪي آھي ۽ ٻيو ت وري سرو گھاٽ ۾ رھندڙ حسينائون ڪال گرل طور تي پرستارن جا من موھن ٿيون جيڪو پڻ ھن بازار حسن جي زوال  جو ب ھڪ وڏو سبب آھي ھينئر توھان کي سرو گھاٽ جي آس پاس ۾ وڏا شاپنگ سينٽر ٺھيل ملندا جنھن ۾ بوتيڪ برانڊيڊ ڪپڙن جا دڪان جوتن جا دڪان پرا ئيوٽ اسڪول اسپتالون ھوٽل ۽ جتان ضروريات زندگي جون سڀ شيون ملي وينديون پر سرو گھاٽ جنھن سبب معروف ۽ مقبول ھيو اھو سڀ تقريبن ختم ٿي چڪو آھي ڇو ت ضرورت جي ھر شي ملڻ جي با وجود توھان کي انھن عالمي حسينائن جو اھو جاھو جمال اھو حسن اھا موسيقي ائين محفلون اھو حسينائن جو پايل جي ڇمڇم پائي ڍولڪ جي ٿاپ تي رقص ۽ انھن جو نچڻ ڏسڻ ۾ ن ايندو جيڪو ان ڳالھ جي دليل آھي ت سرو گھاٽ عروج ماڻڻ کانپوء زوال پزير ٿي چڪو آھي ڇو ت سرو گھاٽ جون تاريخي ائين قديم عمارتون ھاڻ خنڊرات جو ڏيک ڏئي رھيون آھن حيدرآباد جي سرو گھاٽ جيڪا شايد ھن جديد دور ۾ پنھنجي خاتمي جي طرف پھچي چڪي آھي ڪنھ دور ۾ وڏي شان سان ننڊي توڙي وڏي جي من مو ھڻ لاء ڏينھن رات جاڳندي رھندي ھئي پر افسوس سان چوڻو ٿو پوي ت سرو گھاٽ ھاڻ پنھنجي اھا رونق بحال ن رکي سگھي آھي

Under supervision of Sir Sohail Sangi

Aftab Gul Profile Sindhi

آآفتاب گل – ايم اي 07 – پروفائيل –اسائينمينٽ  سائين سھيل سانگي

 

پروفيسر ڊاڪٽر محمد اسماعيل ڪنڀر(ذرعي يونيورسٽي ٽنڊوڄام)

 

دنيا ۾ ڪيترائياھڙاانسانپيداٿياآهنجيڪيپنهنجيزندگيائينگذارينداآهنجوٻينماڻهنلاِءبهسبقآموزبڻجيوينديآهيانهنماڻهنجيسوچجوسمنڊايتروتهگھروھوندوآهيجوسندنانهيَسمنڊ ۾ ھرماڻهوَجومنڪندوآهيتهآئونبهانهيَ ۾ غوطاھڻيڪجههنهڪجههحاصلڪريان.

سنڌجيماترڀوميتهبهاھڙنڪيترنئيمردمجاحدنجنمورتوآهيجيڪيزندگيجيھرپلکيٻينلاِءمثالبڻائيوياانهنمعتبرشخصيتن ۾ سائينپروفيسرڊاڪٽرمحمداسماعيلڪنڀربهھڪآهي. سائينمحمداسماعيلڪنڀرصاحب 12 فيبروري 1968عتيضلعيبدينجيننڍڙيشھرپنگريو ۾ محمدخانڪنڀرجيگھر ۾ اککوليسندسوالدمحترمجيھڪننڍڙيڪئبين ۽ پوءھڪڪريانهجودڪانکوليو، سائينمحمداسماعيلڪنڀرصاحبکيپنچڀاء ۽ پنچڀيڻونآھنسائينڀائرن ۾ ٻئي ۽ اولاد ۾ چوٿيننمبرتيآھي, سائينواراگهر ۾ قلٻارانھنڀاتيآھنسندنننڍپڻکانئيپڙھڻجيجستجو ۽ بهپناههشوقھو, سائينمحمداسماعيلڪنڀرصاحبپنهنجيتعليمجيشروعاتاباڻيشھرپنگريومانڪئي, گورنمنٽپرائمرياسڪولپنگريومانپنچڪلاسپاسڪيائين ۽ پوءنائون ۽ ڏھونڪلاسپنگريوھاءاسڪولمانپاسڪيائونانوقتميٽرڪجاامتحانگورنمنٽھاءاسڪولٽنڊوباگو ۾ ٿينداھئاسندنغريبگھراڻيسانتعلقھئڻڪرياڳتيتعليمجارينهرکيسگهيوننڍيوڏيوننوڪريونڪريپنهنجيتعليمجاريرکيائين ۽ اسلاميهڪاليجبدينمان ١٩٨۵ع ۾ انٽرپاسڪيائون.پوِء  "نئينروشني" اسڪول ۾ بهپڙھايندو ھونيٺ ١٩٨٦ع ۾مھراڻ يونيورسٽي ڄام شورو ۾ درخواست ڏنائون ۽ سيليڪشن پڻ ٿي پر معاشي حالات انهيَ وقت ساٿ نه ڏنو پر انهيَ ساڳي سال ذرعي يونيورسٽي ٽنڊوڄام ۾ درخواست ڏنائون انهيَ وقت فارم جي فيس ٢٠ رپيه ھئي ۽ انهيَ وقت ۾٢٠ رپيه وڏي ڳالهه ھوندي ھئيسندس محنت جو ڦل مليو ۽ جنرل سائنس ۾ داخلا ٿي ١٩٨٩ع ۾ بي ايس سي پاس ڪيائين ۽ پوِء ايم ايس سي،زندگي جي انهيَ سفر ۾ ڪافي مشڪلاتن  کي به منهن ڏيڻو پيو پر لڳاتار جدوجهد ۽ بلند حوصلن اڳيان سڀ رنڊڪون ننڍيون ڏسڻ ۾ پئي آيونتعليم سان گڏوگڏ گھر جون ذميواريون پڻ ھيون جنهن کي مدنظر رکندي پنگريو شگر مل ۾ نوڪري ڪئي پر سندس قابليت تي يقين ھجڻ ڪري پنهنجي عزم تي پختو رهيو ۽ ١٩٩٢ع ھائير سيڪنڊري اسڪول ٽيچر(HST) طور ڀرتي ٿيو۽ ڪافي اسڪولن ۾ تقريباً ڏيڍ سال نوڪري ڪيائين۽وڌيڪ تعليم حاصل ڪرڻ لاِء انهيَ نوڪري تان استعيفيٰ ڏنائون ۽ پوء ماسٽر ڪرڻ لاِء ذرعي يونيورسٽي ۾ داخلا ورتائين ۽ پنھنجيزندگي جيڏاڪڻ جو ھڪ ڏاڪو پار ڪيائون.

١٩٩۵ع ۾ ماسٽر جي ڊگري حاصل ڪري ورتي ڪجهه ئي وقت کانپو زرعيٽنڊوڄام يونيورسٽي ۾ ڪميشن جو امتحان ٿيو جنهن ۾ محمد اسماعيل ڪنڀر صاحب به پڻ درخوست ڏني ۽ اھا ڪميشن پاس ڪيائين ايز اي ليڪچرر طور ڀرتي ٿي ويو ١٩٩٦ع ۾ يونيورسٽي پاران بي ايڊ ۽ ايم ايڊ آف ڪيمپس پروگرام شروع ڪيو انهيَ دوران يونيورسٽي مالي خصاري جو شڪار ھئي تڏهن محمد اسماعيل  صاحب انهيَ پروگرام جو پرپوزل ٺاهي ڏنوته ٽيچر ٽريننگ ڏني ويندي انهيَ ۾ سائين محمد اسماعيل صاحب انهيَ پروگرام جو ڪوآرڊينيٽر ھيو انهيَ پروگرام ۾ سائين يونيوسٽي کي ساڍا ڏھ ڪروڙ رپيه ڪمائي ڏنا.

ڪجهه سال نوڪري ڪرڻ کانپو انهيَ ساڳي يونيورسٽي ۾ پي ايڇ ڊي ۾ داخلا ورتائون انهيَ ۾ به ڪافي مشڪلاتن  کي منهن ڏيڻو پيو پر سڀني شين کي منهن ڏيندي ٢٠١۵ع ۾ پي ايڇ ڊي جي ڊگري حاصل ڪيائين انهيَ وچ ۾ ٢٠٠۵ع ۾ اسٽنٽ پروفيسر ۽ بلڪ رليشن آفيسر طور پڻ خدمتون سرانجام ڏنيون٢٠١٦ع ۾ اسوسيئٽ پروفيسر مقرر ٿيو ۽ پوِء ٢٠١٧ع ۾ جڏهن سڀ ڊآڪومينٽيشن پوري ٿي ۽ يونيورسٽي کي پنهنجا ارپيل ٢٠ سال مڪمل ٿيا ته ٢١ ۾گريڊ اپگريڊ ڪيو ويو ۽ پروفيسر مقر ڪيو ويو ان کان علاوه ڪيڊيٽ ڪائونسلنگ جو مينچر ۽ اسڪالرشپ پروگرام ۽ ٻين ڪيترن ئي شعبن ۾ خدمتون سرانجام ڏنائون.

ھن وقت سائين محمد اسماعيل ڪنڀر ذرعي يونيورسٽي ٽنڊوڄام ۾٢١ گريڊ ۾ پروفيسر ۽ ڊپارٽمنٽ آفايگريڪلچرل ايڪسٽينشنل جو چئيرمين آهي ۽ ڊاريڪٽر طور پڻ ڪم ڪري رهيو آهي جنهن ۾ شاگردن کي اسڪالرشپ ڏيارڻ جاب افيئر ۽ يونيورسٽي جا انرنيشنل لينڪيچ ڊولپ ڪرڻ پڻ شامل آهي.

انکان علاوه سندس پنهنجي علائقي جي غريب ٻارن جو اونو ھر وقت دل ۾ ھوندو اٿس جڏهن سائين سان منهنجي ملاقات ٿي ته محسوس ٿيو ته اڄا به ڪوآھي جيڪو ٻين لاء سوچي ٿو ٻين جي ٻچن کي پنهنجو ٻچو سمجهي ٿو پنهنجي علائقي جي فڪر جو داستان ھر نئين شخص سان اوري ٿو ۽ اھا ئي لگن ھئي جنهن جي ڪري ھن پنگريو ۾ ھڪ عاليشان اسڪول تعمير ڪرائي آهي جيڪا سنڌ ايجوڪيشن فائونڊيشن جي سھڪار سان به پھچ ٻارن جي لاِء تعليم جو ذريعو بڻيل آهي سائين جي ڪٺين ۽ جدوجهد سان ڀريل زندگي ھر انهيَ شاگرد توڙي شخص لاِء بھترين مثال آھي جيڪي ھن ھيڏي ٽيڪنالاجي جي دور ۾ به پڙھن نٿا يا وري پنهنجو قصور ٻين جي قلھن تي اڇلائين ٿا يقينن جيڪڏهن ايرادا اٽل ھجن ته ڏونگر پاڻھين ڏري پوندا.

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

#AftabGul, #IsmailKumbhar,

Saira Chandio Profile Sindhi

 Not reporting based.

 Intro is too traditional

Mind spelling 

Not reporting based.

Not written in profile style

 While repeating, or sending revised or corrected file mention it in email and also in the text file

To know why this file is being sent again

سائرهچانڊيو

رول نمبر : 47

Profile

استاد : سر سوھيل سانگي

 

شخصيت : جاويد سوز ھالائي جي زندگي جو حوالو(سنڌ جو ھڪ عظيم شاعر ۽ ان جي زندگي جي جدوجھد)

 

سنڌ ھڪ وڏو صوبو ھوجڻ جي ڪري ھن ۾ ڪيترائي شھر موجود آھن. ھي شھر پنھنجي ھڪ الڳ الڳسڃاڻپ رکن ٿا. ھنن شھرن ۾ ھڪ شھرھالا ۽ ان کان اڳيان پوراڻوھالا ھي ٻئي شھرسنڌ ۾  شاعري، ادب، ۽ سنڌي ڪلچر جي سڃاڻپ رکن ٿا. ھن پوراڻي ھالا ۾ھڪ گھراڻو سوز ھالائي جو به آھي.سوز ھالائي جي گھر ۾ جنم وٺندڙجاويد سوز آھي.

جئين ته ڪنھن عام  گھر ۾ ٻار پيدا ٿيندو آھي ته ان جي تربيت به عام ٻارن وانگر ٿندي آھي .ان جو مطلب اھو ئي آھي ته جاويد جو بابا سنڌ جو ھڪ عظيم شاعر ٿي گذريو آھي ته ھنجو ننڊپڻ ۽ جواني  جي تربيت ھڪ شاعري ۽ ادب جھڙي ماحول ۾ ٿيل آھي . جنھن جي ڪري نه چاھيدي به ھن جو پيار شاعري سان ٿي ويو ۽ ھن ستين ڪلاس کان ٻارن جي حوالي سان شاعري لکڻ شوروع ڪئي . جڏھن ھن پنھنجي بابا کان شاعري جي باري ۾ پڇيو ته ھن جي بابا ھن کي شاعري ڪرڻڻ کان صاف انڪار ڪري ڇڏيو ڇو ته ھن جو بابا به ھڪ شاعرھو جنھن جي ڪري ھن جي بابا ھن کي چيو ته شاعري ھڪ بھترين ھنر ته آھي . پر ھن جي پويان سماجي ضرورتون پوريون نه ٿيو ٿين. ان جي ڪري ھن لڪي لڪي گھر ۾ پيل شاعري جا ڪتاب ۽ اخبارون پڙھڻ شوروع ڪيون.

ان کان پوئي ھي ستين ڪلاس ۾ ھو ته ھن شاعري ڪرڻ شوروع ڪري ڇڏي. ۽ اھا شاعري  اخبار ۾ ڇپجندي ھئي.جنھن جو نالو آفتاب اخبار ھو. اھا اخبار ان دور جي مشھور اخبار ھئي.ھن ميٽرڪ ھالا بوائز اسڪول مان حاصل ڪئي. ھي ميٽرڪ ۾ ھڪ موڪمل شاعر ٿي ويو ھو. ۽ ھن سان شاعر جي حثيت ۾ شھداد پور ۾ ھڪ شام ملائي وئي.جنھن ۾ سنڌ جا وڏا وڏا شاعر نصير مرزا، زوار نقوئ جھڙا شاعرھن شام ۾ موجود ھئا. ۽ ان کان پوء ھن ڪيترائي ڪتاب به لکيا آھن جئين ته ھن 2003 ۾ پھريون ڪتاب لکيو ھو.جنھن جو نالوآھي(شام غم) جيڪو ڪربلا جي حوالي سان آھي ۽ ان کان علاوه (گلن جھڙا ٻارڙا) جيڪو ان وقت ڇپجي نه سگھيو. ان سان گڏ ھن اڑدو جي شاعري به ڪئي آھي .ان  ڪتاب جو نالو آھي (برف سي لڑکئ) ۽ ان کان علاوه ھڪ ٻيو سنڌي جو ڪتاب لکيو آھي. جنھن جو نالو آھي (جاڳ ازل جي) جيڪو مارڪيٽ ۾ اچي ويو آھي.

1998 کان وٺي 2000 تائين ھن الڳ الڳ اخبارن ۾ ڪم ڪيو.ان اخبارن ۾ ھن ڪالمبه لکيا جن کي ھن ڪتابن جي شڪل ۾ به آندو. ھن انٽر اسلاميان ڪاليج ھالا مان حاصل ڪئي. ان کان پوء ھن سنڌ يونيورسٽي مان سوشيولوجي ۾ ماسٽرس ڪئي ۽ ايم فل بهھن ھتانڪئي . ان کان پوء2000ع ۾ جڏھن ھن جي عمر19 سال ھئي. قل پاڪستان شاعري ۾ ھن ھڪ شعر پڙھيو ھو جنھن ۾ سڄي پاڪستان مان تمام وڏا شاعر آيل ھئا. جئين ته امجد اسلامي ، احمد فراز ڪتيل شفائي، ھن ان قل پاڪستان شاعري ۾ احمد فراز جو شعر پڙھيو ھو .

اب کے ہم بچڑے تو،،

شايد خوابوں ميں مليے،،

انن وڏن شاعرن سان گڏ ھن شاعري ڪئي.اھو ڏينھن ھن لاء تمام خوشي جو ڏينھن ھو. ۽ ان وقت اخبار ۾ لکيو ويو ته ھن شاعري جو پھريون شاعر جاويد سوز ۽ ٻيون شاعر احمد فراز آھي اھوٻڌي ھن کي ٻيڻي خوشي ٿي.

ان کان پوء ھڪ ننڊي ڳوٺ مان سماجي حيثيت ۾ اقوامي متحده جنھن جو ھيڊ ڪوارٽر نيويورڪ ۾ موجود آھي ان اقوامي متعده جي جرنل اسيمبلي ۾ھن شرڪت ڪئي .ان دور جو جرنل سيڪيرٽري مارڪي مون ھو . جنھن سان ھن اتي مولاقات ڪئي.ھي ٻئي وقت جيڪي ھن جي زندگي جا نه صرف ھڪ وڏي خوشيء جو بائث ھئا.پر ھن جي زندگي جي لاء ھڪ وڏي ڪاميابي ۽ عزازپڻھئا.جاويد جنھن ھڪ ننڊي گھراڻي ۾ ته جنم ورتو اڄ ھن جو مڪام ڏسي  نه ٿو لڳي ته ھي ھڪ ننڊي گھراڻي جو فرد آھي. نه صرف ھن پنھنجي شاعري کي ھڪ منزل تي پوڄايو آھي پر ان سان گڏوگڏ ھن پنھنجي ننڊي ھوندي دوستن سان ھڪ تنظيم ٺاھي ھئي . جنھن جو نالو ھنن ٻالڪ ويلفئر اسوسويشن رکيو ھو . ان ۾ ھنن پئسا گڏ ڪري اسڪول جي غريب ٻارڻن کي ڪاپيو وٺي ڏنيون ھون . اڄ اھا ھڪ وڏي سوچ ۾ تبديل ڪريان کيھڪ وڏي پيماني تي پھچايو آھي جنھن جو نالو سنڌ ڪميونٽي فاونڊيشن رکيوآھي. ھي ھڪ ادارو جنھن ۾ ڪيترائي نوجوان ھن اداري ۾ ڪم ڪري رھيا آھن. انن جو چوڻ آھي ته ھي ھڪ اداري سان گڏوگڏ اسان جي لاء ھڪ ھنر جو ذريعو آھي. ھن اداري ۾ نوجوانن ڪم ڪري پنھنجو ھنر ڏيکاريو.ھن ۾ ھڪ تعليم ادارو به کوليو ويوجتي ڪيترن ئي نوجوانن ھتي انگريزيسکڻجو ھنر حاصل ڪيو. انن جو چوڻ ھو ته ھي سڀ سر جاويد جا ٿورائتا آھن ان جي مھرباني سان ھنن کي انگريزي سکڻ جو موقعو مليوآھي.

ڏٺو وڃي ته ھڪ عام انسان پنھنجي زندگي ۾ محنت ڪري نه صرف پنھنجي پرضرورت مندن جيھڪ ھنر ذريعي مدد ڪري انن جي زندگي به سواري سگھجي ٿي.اڄ سر جاويد محنت ڪري جھڙي مقام تي پھتو آھي . اسان جي لاء ڪنھن شخصيت کان گھٽ نه آھي

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh 

#SairaChandio

Komal khan Profile SIndhi

Pls mind spelling

Not reporting based

Not in profile format

Normally profile not be written on a blood relative, particularly during studies

Do not resend again

Komal khan

Roll no 28 

M.A previous 

عبدل ستار ڪورائي ھڪ محنتي انسان   

اڄ مان جنھن شخصيت جي باري ۾ توھان سان ڳالھ ڪندس اھا آھي ھڪ عام انسان جنھن ڏيھن رات محنت ڪري پاڻ کي تر قي جي راح  تي پونھچايو 

   ۡعبدال ستار ڪورائي  

عبدل ستار ڪورائي کي مان اعين سڃاڻيان ٿي ھو اسانجو رشتيدار آھي ۽ انھن  جي باري ۾ سڀ چوندا آھن ته ھن پنھنجي محنت سان پاڻ کي وڏين انچاين تائي پو نھچايو  

عبدل ستار ڪورائي جي پيدايش 1960 ۾ ھڪ ننڊھڙي ڳوٺ مورو ۾ ٿي ھو ھڪ غريب گھراني ۾ پيدا ٿيو سندس پڙ ھڻ لکڻ جو ڏاڊو شوق ھو ھو ننڊپڻ کان وٺي ھوشار ھو ما پي غريب ھئا پوء بي پھنجي ٻار جي پڙھائي ۾ ڪوبي سمجھتو نه  ڪين  ۽ محنت ڪري جيڪي پيسا ٿيندا ھئا ھن جي پڙھائي ۾ لڳائندا ھئا ھن بي پنھجي ما پي جو نالو ھميشا فخر سان بلند ڪيو ۽ پنھنجو وقت پڙھائي ۾ وقف ڪيئي ۽ ايڏي محنت ڪيائي جو ھن سڪولرشپ حاصل ڪئي اٽلي ۾ عالا تعليم لاء ھواٽلي ۾ انجينيرنگ جي تعليم حاصل ڪرڻ لڳو پنھنجي محنت ۽ لگن سان امتحان ڏاڊي سٺي نمبرن سان پاس ڪيائين ۽ ان کان پوء جڏھن ھو پاڪستان آيو ته ھن کي ائير فورس ۾ ونڃڻ جو شوق ٿيو ۽ ھن ٽيسٽ لاء تياري ڪئي ۽ ڏيھن رات محنت ڪري ھو سليڪٽ ٿي ويو ۽ ھر ٽيسٽ پاس ڪيائي ۽ ھڪ وڏي اھدي تي فائز ٿيو ۽ ايڏي ترقي ڪيائن جو پنھنجي ما پي لاء ھڪ  آليشان گھر تعمير ڪريائين ۽ ھو ڏيھو ڏيھن ترقي ڪندا ويا ۽ ڪٿان کان ڪٿي پونھنچي ويا ھڪ غريب ماء پي جو پٽ پنھنجي محنت سان پاڻ کي عالا درجي تي پوھنچايو,ھن پاڪستان ۾ ھڪ ڊاڪٽر سان شادي ڪئي ۽ اڃ ھن جو ٽي نياڻيون آھن جنھن کي عالا تعليم پرائڻ لاء انھن لنڊن ۽ اوسٽريلريا موڪليو اڄ انھن وٺ زندگي جي ھر آسائش موجود آھي ۽ اھيو سڀ اڻ کٺ محنت جو نتيجو آھي اڃ ھو ريثيارڊ آوفيسر آھن پر ھڪ سٺي زندگي گذارن پيا ماڻھون انھن تي رشق  ڪندا آھن ۽ تعريف ڪندا آھن انھن جي قابيليت جي عبدل ستار ڪورائي پنھنجي زندگي تي ڪتاب بي لکيو جنھن جو انوان آھي ۡانچا پندھ پھاڙ جا 

جنھن ۾ ھنن پنھجي زندگي جا ننڊا وڏا وقيات بيان ڪيا آھن اھا ڪتاب الاھي خوبصورتي سان لکيل آھي ۽ سنڌي ۾ لکيل آھي ان ۾ انھن لکيو آھي ته انھن ڪئين تڪليفون ڏٺيو پر آخر ۾ ان جو سلو بي مليو ۽ ڪئي حسين واقيات بي ته اٽلي ۾ انھن کي ڪيڏا سٺا دوست مليا ۽ ھو اھو وقت ڪڏھن بي نه وساريدا ۽ الاھي ڳالھيون جنھن سان ھر ماڻھون کي حوصلو ملي ۽ ھو ڪڏھن ھمت نه ھاري اڄ عبدلستار ڪورائي جو ڌيون بي انھن وانگر محنت ڪري پنھنجي پيء جو نالو روشن ڪري رھيون آھن انھن جو ڪو پٽ نه آھي پر انھن پنھجي ڌين کي ڪڏھن بي پٽ کا گھٽ نه سمجھيو ۽ انھن جي ھر خواھش پوري ڪئي ,ھڪ ڏيھن عبدل ستار چاچا اسان جي گھر آيا انھن جي پرسنالٽي ۽ ڳالھڻ جو انداز سڀ قابلي تعريف ھئا ھنن اسان جي گھر لنچ ڪيو ۽ الاھي سٺو لڳو انھن سان ملي انھن ٻودھايو ته انھن پنھنجي ٻارن کي پوري اجازت ڏني آھي ته ھو ڪنھن بي شوبي ۾ وڃن انھن چيو ته اگر اسان پنھنجي ٻارن کي اھيا اجازت نه ڏيندا سين ته ھو بلڪل بي دل چسپي  نه  وٺھندا ۽ خوش نه ھوندا انھن چيو ته انھن جي گھر واري پنھنجي ڌي کي ڊاڪٽري جي شوبي ۾ اچڻ جو چيو ڇو جو اھي پاڻ بي ھڪ ڊاڪٽر آھن پر انھن جي نياڻي کي ان ۾ دل چسپي نه ھئي پوء انھن پنھنجي گھر واري کي اھا ڳالھ سمجھائي ۽ ھو سمجھي وئي ۽ انھن جي ڌي بزنس ۾ عالا تعليم حاصل ڪئي,عبدل ستار ڪورائي جي زندگي مان اسان کي اھيو سبق ملي ٿو ته محنت سان اسان ھر مشڪل آسان ڪري ٿا سگھون ۽ ڪاميابي حاصل ڪري ھڪ سٺي زندگي بسر ڪري سگھون ٿا.  

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

Hameedullah Tunio Sindhi, Profile

File name, subject line are wrong

Name and topic / headline not in Sindhi

Do not send again unless asked 

To be checked

Hameedullah Tunio

MMC Roll No:21

 

منهن تي سدائين مرڪ سجائي هلندڙ هر ماڻهوءَ سان نهايت ادب ۽ احترام سان ملندڙ ميهڙجي جي مٽيءَ مان جنم وٺندڙ 45 سالن جي ايڊووڪيٽ سجاد احمد چانڊئي جي زندگيءَ تي هڪ نظر

اڪثر والدين جي اها خواهش هوندي آهي ته اسان جو ٻار وڏو ٿي ڊاڪٽر ٿئي يا انجنيئر ٿئي پر ميهڙ جي  مٽيءَ مان جنم وٺندڙ  هن پياري ماڻهوءَ هر ماڻهوءَ سان پنهنجائپ سان ملندڙ ايڊووڪيٽ سجاد احمد چانڊئي جي اها پنهنجي خواهش هئي ته هو وڪيل ٿئي هن جي والدين جو ٻئي ڪنهن شعبي ۾ وڃڻ لاءِ هن تي ڪوبه دٻاءُ ڪونه هيو جنهن ڪري ئي هن خودمختيار ٿي وڪالت ۾ وڃڻ جو فيصلو ڪيو هن وڪالت کي پنهنجو مقصد بڻائي ننڍي هوندي کان ئي ڪتاب پڙهڻ شروع ڪيا محنت ڪرڻ ۾ لڳي ويو نرسريءَ کان وٺي ايم اي تائين ميهڙ ۾ پڙهڻ کان پوءِ هن هوائن جي شهر حيدرآباد جو رک ڪيو ۽ جناح لا ڪاليج ۾ داخلا ورتي ۽ تمام گهڻي محنت ڪري هن وڪالت جي ڊگري حاصل ڪئي  ان محنت جو ئي نتيجو آهي جو اڄ سجاد احمد چانڊيو پاڪستان جي ناليوارن وڪيلن ۾ليکيو وڃي ٿو.

2003ع ۾ هن کي وڪالت جي ڊگري ملي ۽ هلندڙ سال 2020ع ۾ هن کي وڪالت ۾ 17 سال ٿي چڪا آهن ۽ ان عرصي دوران هو ڪيترن ئي تاريخي ڪيسن جي فتح پنهنجي نالي ڪري چڪو آهي هن ڪيترن ئي مظلومن کي ڦاهيءَ جي فندي تي لٽڪڻ کان بچايو آهي اهو ئي سبب آهي جو جڏهن سجاد احمد چانڊئي وڪالت جي ڊگري حاصل ڪئي ته ان ٽائم رسول بخش پليجي وٽ جونيئر وڪيل طور ڪم ڪيو  هن عوامي خدمت تي يقين رکندي پنهنجو پاڻ کي مڃايو آهي.

 ڪراچي کي سنڌ کان ڌار ڪرڻ جي سازش، سنڌ جي پاڻيءَ تي ڌاڙي، ڌاري آبادگاري ۽ سنڌ سان ٿيندڙ سمورين زيادتين خلاف عوامي تحريڪ طرفان 2017 ۾ اسلام ڪوٽ کان ڪراچيءَ تائين نڪتل 32 ڏينهن جي لانگ مارچ ۾ سجاد احمد چانڊئي پيرين پنڌ هلي پير پٿون ڪري سنڌ دشمنن کي للڪار ڪئي هئي ۽ هو اڄ به وڪالت ذريعي سمورن سنڌ دشمنن کي للڪاريندو پيو اچي اهڙن ماڻهن لاءِ ئي لطيف سائين چيو آهي ته

ڪنڊا مون پيرن توڻي لک لڳن

آڱر آڱوٺي نه مري ڇپون پير ڇنن

ويندي ڏانهن پرينءَ جتي جات نه پائيان

 اڄ هو جڏهن صبح جو سوير قاسم آباد مان ڪورٽ طرف روانو ٿيندو آهي ته ظالم پريشان هوندو آهي ۽ مظلوم خوشي محسوس ڪندو آهي هو اڄ ناليواري وڪيل طور سڃاتو وڃي ٿو پر اڄ به هن جو هر ماڻهوءَ سان ملڻ جو انداز ڏاڍو وڻندڙ لڳندو آهي هو نئين ماڻهوءَ سان به جڏهن ملندو آهي ته اڳلو ايئن محسوس ڪندو آهي ته ڄڻ ڪيترن ئي سالن کان پنهنجي ملاقات ٿيندي پئي اچي.

 سجاد احمد چانڊئي جهڙا ماڻهو اسان جي سماج ۾ تمام گهٽ پئدا ٿيندا آهن جيڪي وڏي منزل ماڻڻ کان پوءِ به عوامي خدمت جو جذبو رکندا هجن ڪيترائي وڪيل ته وڪامجندي دير ناهن ڪندا هو ڪجهه ٽڪن جي لالچ ۾ پنهنجي قوم سان غداري ڪندا رهندا آهن ۽ هو پنهنجو ميار ڪيرائي وجهندا آهن پر سجاد احمد چانڊيو انهن سڀني  کان منفرد ٿي ڪري سماج ۾ ڪردار ادا ڪيو آهي هو ڪڏهن به ڪنهن ظالم آڏو نه جهڪيو آهي ۽ نه ئي وڪيو آهي اهڙن ماڻهن لاءِ ئي شاعر چئي ٿو.

جيڪو ماڻهو ڪونه وڪاڻو

 سو ئي ماڻهو موتيءَ داڻو

 هڪ سوال جي جواب ۾ هن ٻڌايو ته مون کي هڪڙي ڪيس ۾ تمام گهڻي خوشي محسوس ٿي هئي اهو ڪيس هي هيو ته جڏهن افتخار چوڌري چيف جسٽس هيو ان ٽائم ٿر جي هڪ غريب هاريءَ ارجن ڪولهيءَ کي پوليس واري اگهاڙو ڪري ڳوٺ ۾ گهمايو هيو ان تي ان ٽائيم جي چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري سوموٽو نوٽيس ورتو هيو سپريم ڪورٽ طرفان جاچ هلندي رهي ان دوران ئي ڊڪٽيٽر پرويز مشرف جي حڪومت چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري کي هٽائي ڇڏيو هيو ۽ جيڪو نئون چيف جسٽس آيو ان ڪيس کي ڪوڙو قرار ڏئي خارج ڪري ڇڏيو ۽ ان غريب مٿان مصيبت اها آئي ته سيشن جج ان خلاف اپيل داخل ڪئي ته هن ڪوڙو ڪيس داخل ڪيو آهي ۽ پوءِ هن غريب جو بچڻ مشڪل ٿي پيو ۽ پوءِ جڏهن ان غريب هاريءَ کي منهنجي خبر پئي ته هو دوستن معرفت مون وٽ اچي پهتو ۽ پوءِ مون ان جو ڪيس کنيو ۽ دليل ڏئي ڪيس کي ختم ڪرائي غريب جي جان بچائي هن ٻڌايو ته ان ڪيس ۾ مون کي تمام گهڻي خوشي محسوس ٿي.

سجاد احمد چانڊئي ٻڌايو ته مختلف روڊ، رستن ۽ پارڪن تي سرڪاري پارٽين جي فردن جا نالا هجڻ جي خلاف مون هاءِ ڪورٽ ۾ ڪيس داخل ڪيو جنهن ۾ مون چيو ته روڊن رستن ۽ پارڪن تي سرڪاري پارٽين جي خاندانن جي فردن جا نالا هجڻ بجاءِ انهن تي اديبن، شاعرن، ليکڪن، دانشورن سميت سمورن سنڌ دوست  جا نالا هجڻ گهرجن جيڪو ڪيس پڻ مون کٽيو ۽ عدالت انهن جاين تان سرڪاري پارٽين جي خاندانن جي فردن جا نالا هٽائڻ جو حڪم ڏئي انهن تي اديبن، شاعرن، دانشورن ليکڪن ۽ ٻين سنڌ دوستن جا نالا لڳرائڻ جو حڪم ڏنو.

سجاد احمد چانڊئي چيو ته مان اڄ جنهن منزل تي پهتو آهيان اهو منهنجي ڪيل محنت جو ئي نتيجو آهي ان ڪري اڄ جي نوجوان کي محنت ڪري اڳتي اچڻ گهرجي ۽ محنت ڪنهن به ماڻهوءَ جي رائيگان ڪونه ويندي آهي جيڪو به ماڻهو محنت ڪندو اهو پنهنجي مقصد ۾ ضرور ڪامياب ٿيندو.

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

#HameedullahTunio, 

Yasir Noohani Profile Sindhi

Subject line and file name are wrong

Student's name in medium is missing

Do not insert fotos in the text file

Intro is too long

Do not send it again unless asked

Will be checked

Yasir Hussain S/O Nawaz Ali

Roll No: MMC     62 -2020

 (شاعر: فدا حسين ساه)

مرڪون ء محبتون ونڊيندڙ شاعر فداحسين شاه (بيوس)

 

هُن تي ڪُجهه لکڻ لاءِ قلم کي آريسر جي ڇڏيل اسڪاچ مان ٻوڙڻو پوندو، يا ديوداس کان دل اُڌاري وٺڻي پوندي، تڏھن ئي هن شخص تي شاندار لکي سگهبو، باقي ٿيلي جي ڪُنڊُ ٽوڙي ديسي مڌيرا مان قلم ٻوڙڻ سان هن جي قلندرانه ڪيفيت واري شخصيت  سان انصاف نه ڪري سگهبو، ڇاڪاڻ ته هُو پرھ جو پياڪُ آھي! هُو مئخاني جي مريادا جو اهڙو قدردان آھي جو پيمانه به هن جي حُڪم جا پابند ٿي پوندا آھن. هُو جيڪو هر روز سنڌيا ويلي شنان ڪرڻ لاءِ نيري نديءَ ۾ لُڙھي ٿو، 

ڪڏھن ٻنان ٻوڙ پيئندي ٻُڏي به ٿو ته ڪڏھن عدم دلچسپيءَ جي ڪري تري به ٿو.

هُن جون سُونهن شناس اکيون جڏهن خمارن جي کيپ ۾ ٻُڏي وينديون آھن، تڏھن هُن کي نه رڳو حُسن وڻندو آھي، پر هُو شاعريءَ جي سمندر ۾ به ترندو آھي، ۽ هُن جي دل تي ڪيئي شعر تري ايندا آھن. هُو شاعري ٻُڌڻ جو بنهه گهڻو شوقين آھي. مشاعرن ۾ وڃڻ به سندس بهترين مشغلو آھي. هُو نه رڳو پرھ جو پياڪُ آھي، پر هُو سنڌُوءَ جي مٺي جل جو به متوالو آھي. هُو سنڌُ جو عاشقُ آھي، سنڌي ماڻھن جو عاشقُ آھي، سنڌي شاعريءَ جو عاشقُ آھي، هُو ڀٽائيءَ جو پاٺڪ آھي، هُو اياز شناسي به ڄاڻي ٿو ته، آريسر جي نثر کان وٺي امرتا پريتم تائين سڀني کي پڙھي ٿو.

ھُو هڪڙو اهڙو بي پرواھ بادشاھ آھي، جنهن کي ڪنهن جي به پرواھ ناھي، هُن کي پرواھ آھي ته صرف پنهنجي ماءُ جي جنهن کيس نو مهينا پيٽ ۾ پالي هن جهان ۾ جنم ڏنو، هن کي پرواھ آھي ته اُنهن وڻن ۽ هوائن جي جيڪي هن کي انبن جي ديس ۾ آڪسيجن ڏين ٿا. هن کي پرواھ آھي سنڌُوءَ جي شيتل جَل جي جنهن کي پِي هُو هينگ اوور اُتاري ٿو. هُن کي ڪنهن به عُقاب جو اُلڪو ناهي، پر اُن پکيءَ جي پرواھ ضرور آھي، جيڪو علي الصبح جو اُٿندي مٺي لات لنوي ٿو.

انبن جي ننگري ميرپورخاص جي تعلقي ڊگهڙي ۾ رهندڙ ان بادشاھ جو اسم گرامي آھي فدا حسين ۽ سندس ذات شاه آھي. سدائين اکين تي عينڪ ۽ مُنهن تي هلڪي مُرڪ هن جي شاندار سُڃاڻپ آھي. سيد فدا حسين شاھ بيوس جا وڏا اصل ايران سان تعلق رکندا ھئا جيڪي بعد ۾ اتي جا ڪجھ حالات صحيح نه ھجڻ جي ڪري سائين جا وڏڙا سن ارڙھن سو ڌاري ھجرت ڪري افغانستان آيا ۽ پوء ڪجھ عرصو افغانستان جي علائقي دڪي ۾  رھڻ کانپوء  1903ع ڌاري سنڌ ھجرت ڪري آيا. سائين فدا حسين شاھ بيوس جنھن سيد شير جھان شاھ جي گھر ۾ سن 1937ع ۾ اک کوليائون سائين جيڪو پنھنجي ڀائرن ۽ ڀينرن ۾ ٽئي نمبر تي آھي. سائين بيوس صاحب جنھن پنھنجي شروعاتي تعليم ڊگھڙي شھر جي پرائمري اسڪول ۾ پرائي ۽ ان کانپوء وڌيڪ تعليم   گورنمنٽ بوائز ھائي اسڪول ٽنڊو جان محمد ۾ حاصل ڪيائين. سائين سيد فدا حسين بيوس صرف انٽر تائين تعليم حاصل ڪيائون. سيد فدا حسين بيوس تعليم مڪمل ڪرڻ کانپوء ڪجھ عرصي تائين ٽائون ڪميٽي ڊگھڙي اندر سيڪريٽري طور به ڊيوٽي سرانجام به ڏئي چڪو آھي.

سيد فدا حسين بيوس جنھن کي شروعات کان ئي شاعري ۽ ادب سان ڏاڍو چاھ ھوندو ھو تنھنڪري سائين پنھنجي گھر اندر ھڪ ننڍڙي لائبريري به قائم ڪئي جنھن اندر پنج سو کان به وڌيڪ ڪتاب موجود آھن جيڪي ادب ۽ شاعري جي موضوعن تي آھن.  سيد سائين فدا حسين شاھ بيوس پنھنجي ڳوٺ ۾ اسڪول جي کوٽ ھئڻ جي ڪري پنھنجي اوطاق کي اسڪول ۾ تبديل ڪرائي پنھنجي ڳوٺ جي ٻارن جو مستقبل سنواريون ۽ پاڻ به ھڪ بطور استاد طور پنھنجون ڪاوشون به  سرانجام ڏنائون. سائين فدا حسين شاھ بيوس  جيڪو سائين مرتضي شاھ ڏاڏاھي جي شاعري کان متاثر ٿي سن 1976ع ۾ پنھنجي شاعري جي شروعات ڪيائين ۽ ڪجھ عرصو گذرڻ کانپوء سائين پنھنجي پاڻ کي بيوس لقب به ڏنائين. سائين پنھنجو بيوس لقب ڀٽ جي گھوٽ لطيف جي وائي کان متاثر ٿي پاڻ کي بيوس جو لقب ڏنائين هلايو ته ھلي وڃي بيھاريو ته بس، واڳ ڌڻي تنھنجي وس آئون ڪا پاڻ ويھڻي. اھو بيوس لقب ايترو ته مشھور ٿيو جو اڄ به سائين کي بيوس لقب سان ڃاتو سڄاتو وڃي ٿو.

سائين سيد فدا حسين بيوس جنھن سنڌي، اردو، ۽ سرائيڪي ٻولين ۾ ئي شاعري ڪيائون.سيد فدا حسين شاھ بيوس  سنڌ مٿان ڌاڙيلن جي دور ۾ تنھن دور جي وڏيرن جي بڇ تي ٿيندڙ سنڌ جي غريب ماروئڙن  تي ٿيندڙ ظلم  ويساگھات، ڏاڍھ، کي ڏسي ڪري پنھنجي شاعري جو گھڻون ڀاڱو انھي اٻوجھ لاچار ماڻھن جي بيوسي ڏسي انھي موضوع تي شاعري ڪيائين. ان کان علاوا سائين پنھنجي شاعري ۾ امن، پيار ۽ ڀائيچاري جو پيغام ڏنو آھي.

سيد فدا حسين شاھ بيوس ھڪ سو کان به وڌيڪ گيت لکيا جن کي سنڌ جي مشھور فنڪارن ريڊيو پاڪستان جي پليٽ فارم تي ڳايائون جن ۾ سجاد يوسف، ثريا  سومرو، ثمينه ڪنول، ديبا سحر، الله ڏنو خاصخيلي ۽ ٻين به ڪيترن فنڪارن پنھنجي فن جو مظاھرو ڪيائون ۽ شھرت ماڻيائون.سيد فدا حسين شاھ بيوس ڌاڙيلن جي دور ۾ گلوڪار سجاد يوسف طرفان ڳايل گيت ´´ڪنھن کي ڪيئن چوان`` جنھن جڳ مشھوري شھرت ماڻي جنھن شاعري تي سائين کي ايوارڊ سان به نوازيو ويو.

سيد فدا حسين شاھ بيوس جنھن سنڌي فلم ´قرب جا قيدي` لاء به ھڪ گيت لکيو ھو. جيڪو گيت به تمام گھڻو مشھور ٿيو.سيد فدا حسين شاھ بيوس ڪيتريون ئي ادبي ڪچھريون ڪوٺاھي ادب کي ھٿي وٺائڻ جي ڪوشش ڪيائين. ڊگھڙي جي تاريخ جو سڀ کان وڏي ادبي پروگرام شاعر مرتضي شاھ ڏاڏاھي سان شام ملھائي جنھن ۾ ناليواري فنڪارن، اديبن، ۽ شاعرن شرڪت ڪئي.

سيد فدا حسين شاھ بيوس سنڌ جي مختلف ادبي ميلن، ڪچھرين ۽ ريڊيو پاڪستان جي مختلف پروگرامن ۾ شريڪ ٿي پنھنجي ڏات جا گل وکيري شاعرن جي دنيا جو وڏو نالو ڪمايائين ۽ سندس سنڌي شاعري جو مجموعو پڻ ڇپائي واري مرحلي ۾ آھي ان کان عواوا انگريزي ۾ ´´انسانيت`` جي موضوع تي ھڪ ڪتاب لکيو جيڪو ڪجھ مجبورين سبب ڇپجي نه سگھيو ۽ سندس خواھش آھي ته ڊگھڙي ۾ لائبريريون به قائم ڪرائجن ۽ ادبي ڪچھريون ڪوٺائجن ته جيئن ڊگھڙي مان موڪلائجي ويل ادب ۾ ھڪ ڀيرو ٻيھر ساھ پوي ۽ نئي زندگي ملي.

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

#YasirNoohani

Jaweria Salahuddin Profile Urdu

We had to search and write ur roll no here

Do no send again unless asked

۔ لکھنے والے کون ہے؟ کس کلاس کا ہے کیا رول نمبر ہے؟

۔ پروفائیل میں فوٹو بھی ہونا چاہئے۔

 ۔ فائیل نیم غلط ہے تیسری اسائنمنٹ پر بھی  فائیل نیم اور اسٹوڈنت کا نام غائب۔۔۔

۔ انگریزی الفاظ استعمال نہ کریں 

۔ صرف شخصیت سے انٹرویو ہے۔ پرائمری ڈیٹا میں ایک ہی سورس استعمال کیا گیا ہے۔ اس کومزید رپورٹنگ بیسڈ ہونا چاہئے تھا۔ 

۔دوبارہ نہ بھیجا جائے جب تک کہ ہدایات نہ دی جائیں۔ 

Sarfraz Jokhio

سرفراز احمد جوکھیو:۔

کوئی انسان چھوٹا بڑا نہیں ہوتا ہر انسان کے اندر کوئی نہ کوئی قابلیت چھپی ہوتی ہے۔ایسے ہی ایک چھوٹے گاؤں میں پیدا ہونے والا بچہ سرفراز احمد جوکھیو کو بچپن سے ہی آگے بڑھنے کا بہت شوق تھا سرفراز احمد جوکھیو شہر خیرپورناتھن شاہ تعلقہ گاؤں گوجو میں 1962 میں پیداہوئے۔

سرفراز احمد کا تعلق ایک چھوٹے گاؤں سے تھا۔سرفراز احمد نے پرائمری سے لے کر میٹر تک کی تعلیم اپنے گاؤں سے حاصل کی۔لیکن سرفراز احمد صرف یہیں نہیں رُک جانا تھا سرفراز میں آگے بڑھنے کا جذبہ اور لگن تھی۔سرفراز احمد جوکھیو کے چاچا ایک ڈاکٹر تھے۔جس کو دیکھ کر سرفراز کو شوق ہوا وہ بڑھے اور ایک قابل انسان بنے۔سرفراز احمد جوکھیوں کے والد ایک تپے دار تھے اورسرفراز احمد کا ایک بڑا بھائی ڈاکٹر اور ایک سول انجینئر ہے۔سرفراز احمد نے جب انٹراچھے(Grade) میں پاس کیا پھر سرفراز نے مہران یونیورسٹی جانے کا فیصلہ کیا اور سرفراز احمد کا ایڈمنش پیٹرولیم گیس کے شعبے میں ہوا۔سرفراز احمد اپنی کلاس میں سب سے ہوشیار شاگرد تھا۔وہ یونیورسٹی میں ہر سال پہلی پوزیشن حاصل کرتا تھا اور سرفراز احمد کی ایک بات اپنی یونیورسٹی میں بہت مشہور تھی وہ امتحان میں سارے سوالوں کے جوابات دیتا کوئی چوائس کے سوال نہیں چھوڑتا تھا اور اساتذہ (Challange) کرتا تھا(Cheak in Dive Q) وہ اپنی یونیورسٹی میں بہت ہوشیار تھا اور سب اساتذہ سرفراز سے محبت اور عزت کرتے۔سرفراز احمد ہوشیار ہونے کے ساتھ ساتھ اپنے اساتذہ کو بہت عزت و احترام دیتا تھا۔سرفراز احمد کا کریئر اس کی اپنی یونیورسٹی سے شروع ہوا۔سرفراز نے جب اپنی انجینئرنگ کی ڈگری حاصل کی تو سرفراز کو یونیورسٹی کے (Vice Chancellor) نے سرفراز احمد کو نوکری کی آفر کی جو سرفراز نے منظور کرلی اورپھر مہران یونیورسٹی میں لیکچر شپ شروع کردی لیکن سرفراز احمد جوکھیوں کو بس یہاں ہی نہیں رُک جانا تھا سرفراز کا تعلیم حاصل کرنے کے رجحان اور چاہ نے سرفراز کو اورآگے بڑھایا سرفراز احمد نے اپنے نام کی طرح خود کو سرفراز کیا اور عزت کی کمائی سرفراز کی لیکر شپ جاری تھی پھر سرفراز نے امریکہ یونیورسٹی Ocama Homa میں اسکالر شپ کے لئے(Apply) کیاPh.D کی ڈگری حاصل کرنے کے لئے اور سرفراز کو اسکالرشپ مل گئی اوروہ یونیورسٹی کوخیرباد کہہ کر 2سال کے لئے امریکہ چلے گئے اور جب سرفراز احمد نے اپنی ماسٹر کی ڈگری حاصل کرلی تو سرفراز کو سعودی عرب کی ایک مشہور کمپنی سے نوکری کی آفر آئی جو سرفراز نے منظور کرلی اور10 سال سعودی عرب میں کام کرنے کے بعد سرفراز اپنے ملک پاکستان واپس آگیا۔سرفراز احمد کو اپنے ملک اور اپنے صوبے سے پیار تھا تو پھر سرفراز نے یہیں رہہ کر اپنے صوبے کے لئے کچھ کرنے کا فیصلہ۔سرفراز احمد نے پھر سے مہران یونیورسٹی میں نوکری کرنا شروع کی جو وہ12سال پہلے چھوڑ کر گیا تھااور اب سرفراز احمد مہران یونیورسٹی میں پیٹرولیم گیس کے شعبے میں پروفیسر ہے اور Ph.D کے شاگرد وں کو تعلیم سے سرفراز کررہے ہیں۔سرفراز احمد نے بتایا کہ ان کو پڑھائی کے علاوہ کرکٹ کا شوق بھی تھا وہ اپنے دوستوں کے ساتھ اکثر چھٹی کے دن کرکٹ کھیلنے جاتے تھے۔سرفراز احمد کا کہنا ہے کہ ہمارے ملک کے نوجوان ہمارے ملک کا سرمایہ ہیں۔شاگردوں کو چاہیے کہ دل اور چاہ سے تعلیم حاصل کریں اور اپنے ملک کے مستقبل کو روشن کریں۔سرفراز احمد اپنے کام کے ساتھ ساتھ اپنے سب شوق کو بخوبی پورا کرتے ہیں اور سرفراز احمد کو آج بھی اپنے گاؤں اور ان کے لوگوں سے محبت ہے اور وہاں کی زندگی آج بھی بہت پسند ہے وہ آج بھی چھٹیوں میں اپنی فیملی کو وہاں لے جاکر وہاں چھٹیاں گزارتا ہوں۔

سرفرازاحمد جوکھیوں کا کہنا ہے کہ کامیابی امیر یا غریب ہونے سے نہیں آتی چاہت،محنت اور شوق سے ملتی ہے۔انسان کی محنت اور چاہ ہی اس کو اس کے مقصد تک پہنچادیتی ہے۔ہمارے نوجوانوں کو چاہیے کہ تعلیم دل اور محنت سے حاصل کریں اور اپنے صوبے اور اپنے ملک کے لئے آگے بڑھیں۔

سرفراز احمد جوکھیوں کا کہنا ہے کہ کامیابی کے اس سفر میں مجھے بہت سے مشکلات پیش آئی پر میں کبھی پیچھے نہیں ہٹا اور نہ گھبرایا ہمیشہ ہمت سے کام لیا۔میری کامیابی کے پیچھے میرے ابو کا ہاتھ ہاتھ ہے انہوں نے ہر جگہ میرا ساتھ دیا اور مجھے سپورٹ کیا اور سرفراز احمد نے یہ بھی بتایا کہ میں نے اپنی زندگی کے اس سفر میں ایک بات سیکھیہے کچھ بھی چیز آپ کے لئے ناممکن نہیں ہوتی جب تک آپ اس کو خود اپنے لئے نا ممکن نہ بنالے اگر آپ کا جذبہ اور شوق ہے تو آپ اپنے ہر مقصد میں کامیاب ہوسکتے ہیں۔سرفراز احمد جوکھیوں نے کہا تعلیم ہر انسان کے لئے ضروری ہے تعلیم انسان کو باشعور بناتی ہے اور زندگی گذارنے کا صحیح طریقہ بتاتی ہے اور صحیح اور غلط ہونے کا فرق ہمیں تعلیم اورشعور سے ہی پتہ چلتا ہے۔

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

#JaweriaSalahuddin, 

Zakir Ali Profile Sindhi

Student's roll No and name in Eng as well as in Sindhi is missing from text file
ALways give file name to foto
Do not file again until asked

Zakir Ali_Profile (Sindhi) MMC 63

الله بخش هنڱورجو ٿر جو مثالي استاد

چوندا آهن ته استاد بادشاه ناهي هوندو پر بادشاه بڻائي ڇڏيندو آهي. استاد جيڪو هڪ مقدس پيشو آهي ۽ ڪافي ٿورا ماڻهو ان مقدس پيشي سان سچائي نڀائي

سگهندا آهن جن تي تاريخ ۽ ڌرتي فخر محسوس ڪندي آهي.

اهڙن ئي انمول استادن مان تعلقي کپري جو اڇڙي ٿر سان واسطو رکندڙ الله بخش هنڱورجو جمال الدين هنڱورجو آهي. جنهن پنهنجي زندگي جا 29 قيمتي سال هن مقدس پيشي کي ارپيا آهن.

موجوده وقت جو سينيئر استاد جيڪو پيشي سان بلڪل سچو ۽ کرو ثابت ٿيو آهي. ان شخص پنهنجي زندگيءَ ۾ ڪيتريون ئي مشڪلاتون ڏٺيون، اسڪول لاءِ پيرين پنڌ ڪيا پر پنهنجي فرض ۾ ڪوتاهي نه ڪئي.

هن شخص کي ڏسندي اهو محسوس ٿي ٿو وڃي ته هن استاد پنهنجي پيشي سان ڪيڏي سچائي، ايمانداري ۽ مخلصي ڏيکاري آهي. جيتوڻيڪ هن وقت هن جا وار ۽ ڏاڙهي اڇا ٿي ويا آهن ۽ هاڻي اها سگهه به گهٽ ٿي وئي آهي پر اڄ به هن استاد جا حوصلا هماليه کان بلند آهن.

الله بخش جمال الدين جيڪو اڇڙي ٿر جي هڪ ڳوٺ جي غريب گهر ۾ پيدا ٿيو. سندس پيءُ هڪ غريب هاري هو. هن جو ننڍپڻ تمام غربت جي حالتن ۾ گذريو. جتي ڏاڍيون مشڪلاتون ڏٺيون. ميرا ڪپرا تن تي پائي به هن شخص اسڪول وڃي تعليم حاصل ڪئي. ڳوٺ جي پرائمري اسڪول ۾ پنج درجا پڙهڻ کانپوءِ هن جو پڙهائي ڏانهن شوق ڏسي سندس غريب پيءُ پنهنجي پگهر جي پورهئي مان کيس پڙهايو پئي ۽ هو ڏهين ڪلاس جا پيپر ڏيڻ کانپوءِ يارهين ڪلاس لاءِ ڊگري ڪاليج کپرو ويو.

سائين ٻڌائي ٿو ته ان کانپوءِ منهنجن ڪافي دوستن پڙهائي لاءِ ميرپورخاص ۽ حيدرآباد جو رخ ڪيو، انهن کي ڏسندي مون کي به دل ۾ اها خواهش جاڳي ته آئون به اڳتي وڃي تعليم حاصل ڪيان ۽ پنهنجي ساٿين سان ڪلهو ڪلهي ۾ ملائي هلان پر جيئن ته هڪ غريب هاري پيءُ پنهنجي پٽ جو اهو خواب ان وقت ته ساڀيان نه ڪيو پر پوءِ سائين جن ڪاليج سائيڊ B.A کانپوءِ سنڌ جي مادر علمي سنڌ يونيورسٽي ڪيمپس ڄامشورو مان B.Ed ڪئي.

اسڪول کان ويندي يونيورسٽي تائين هر استاد جي اها ذميواري هوندي آهي ته هو پنهنجي فرض ۽ عزم سان سچو ۽ کرو رهي ۽ ان جو سڀ کان وڏو ڦَل انهن کي پنهنجي شاگردن کي ڪامياب ڏسي ملندو آهي.

سائين الله بخش جيڪو ٻڌائي ٿو ته آئون هن مقدس پيشي ۾ پير پائڻ لاءِ به پنهنجي محترم استادن کان متاثر ٿيس. سائين جن ٻڌائي ٿو ته ان وقت اسان جا استاد جيڪي ڏاڍا مهربان، هوشيار، قابل ۽ فخر جي لائق هوندا هئا. جن جي محبت ۽ شفقت جي هٿ هيٺ اسان تعليم حاصل ڪئي انهن مان ٻن استادن جو ذڪر ڪندي ٻڌائي ٿو ته هڪ محترم استاد سردار احمد قائم خاني ۽ ٻيو استاد محمد صديق ناريجو جنهن جي Mathematics مان آئون ڏاڍو متاثر ٿيس.

اهڙن معزز ۽ بهترين استادن جي شفقت ڀرئي هٿ هيٺ تعليم حاصل ڪندي مون کي به اهو شوق جاڳيو ته آئون به هڪ استاد ٿي هن ملڪ جي معصوم ٻارن جي مستقبل لاءِ هر وقت  ڪوشش ڪندو رهان ۽ اڄ آئون الحمدالله ان مقدس پيشي سان سلهاڙيل آهيان جيڪا منهنجي خوش نصيبي آهي.

سائين ٻڌائي ٿو ته هن پيشي کي سرانجام ڏيندي مون کي 29 سال ٿي چڪا آهن ۽ آئون پنهنجي انهن 29 سالن جي سروس ۾ ڏاڍو پراعتماد ۽ خوش آهيان. اڄ منهنجا شاگرد به سٺن عهدن تي موجود آهن ۽ انهن کي ڪامياب ڏسي دل کي هڪ سڪون ملندو آهي.

سائين پنهنجي زندگي جو پيارو واقعو ٻڌائيندي چوي ٿو ته ٿر جا ماڻهو هونئن به ڏاڍا مهمان نواز آهن پنهنجي مهمان جو آڌرڀاءُ ڏاڍي سڪ، پيار ۽ پاٻوه سان ڪندا آهن. ائين ئي جڏهن آئون پنهنجي پهرئين پوسٽنگ جا ٿر جي هڪ ڳوٺ “مهر واري” ۾ ٿي جتي جو اسڪول مالڪ صبح سوير ٿر جي سواري اٺ کي بلڪل ائين سينگاري ڪاهي آيو جيئن ڪنهن گهوٽ جي ڄڃ لاءِ سينگاربو آهي. انهن جي اها محبت ۽ سڪ اڄ 29 سالن بعد به ياد اچي ٿي ته دل کي راحت ٿي ويندي آهي.

استاد هجڻ جي ناتي سائين عبدالواحد آريسر، ايوب کوسو، استاد بخاري، جمال ابڙو، حسن درس ۽ شاعرن جي گهوٽ شاه عبداللطيف ڀٽائي جي ڪتابن کي ڏاڍي سڪ ۽ چاه سان پڙهندو آهي.

سائين ٻڌائي ٿو ته ڀٽائي گهوٽ جي شاعري پڙهڻ ۽ ياد ڪرڻ منهنجي زندگيءَ جو ٻيو وڏو مقصد آهي. ڀٽائي گهوٽ جيڪو منهنجو محبوب شاعر رهيو آهي.

وڌيڪ ٻڌائيندي چوي ٿو ته جڏهن ڪنهن شام جو پنهنجي ڪجهه دوستن سانگي ٿر جي اڇي ڀٽن تي ويهي ٿر جي کارين مٺين ڍنڍن جا خوبصورت نظارا ڪندا آهيون ته انهن واري جي دڙن ۽ ڍنڍن جي پاڻي ۾ منهنجي پوري زندگيءَ جو عڪس نظر ايندو آهي ۽ جڏهن ان واريءَ تي ويهي سنڌ جي گهوٽ ڀٽائي گهوٽ جي شاعري پڙهندا آهيون ته ٿر جي اصل سونهن ڄڻ اسان جي سامهون نروار ٿي اڀرندي آهي ۽ سموري سنڌ اسان جي سامهون جرڪندي آهي.

مختلف اسڪولن مان پنهنجا فرائض سرانجام ڏيڻ کانپوءِ هن وقت سائين جن هٿونگي جي ويجهو ڳوٺ محمد عثمان هنڱورجو ۾ پنهنجا فرائض بخوبي سرانجام ڏئي رهيو آهي. جتي سائين جن 2001ع کان ٻارن کي تعليم جي زيور کان روشناس ڪرائي رهيا آهن. سائين پنهنجي ان استادي پيشي جي سفر دوران پنهنجي ڪجهه شاگردن کي اڄ ڪامياب ڏسي ٻڌائي ٿو ته هڪ شاگرد اعجاز علي هنڱورجو منهنجو بهترين شاگرد رهيو. جيڪو هن وقت هائر ايجوڪيشن ۾ اسٽنٽ ڊائريڪٽر طور پنهنجا فرائض سرانجام ڏيئي رهيو آهي. سائين اهو ٻڌائيندي چوي ٿو ته اڄ مون کي فخر آهي ته مون جيڪو ٻج پوکيو اهو ڦٽي بلڪل تيار ٿي ويو آهي.

مٿي ذڪر ڪيو ويو آهي ته سائين جن سنڌي ادب به شوق سان پڙهندا آهن ته سائين ٻڌائي ٿو ته ڪڏهن ڪڏهن زندگيءَ جي ڊڪ ڊوڙ کان واندو ٿي ڪنهن پرسڪون هنڌ تي ويهي آئون به ڪجهه لکي وٺندو آهينا، جن ۾ ڪجهه شاعري ۽ غزل شامل آهن. ان شوق کي ڏسندي مون کي منهنجا دوست ۽ گهر وارا “بخشل اداسي” سڏيندا آهن. جيڪو منهنجو تخلص پڻ آهي.

اڇڙي ٿر ۾ رهندي ۽ هڪ سٺو ۽ بااختيار فرد هجڻ جي ناتي هن شخص کي پنهنجي علائقي جا ماڻهو کيس ڏاڍي عزت ۽ چاه ڏيندا آهن. سائين جن کي هميشه هڪ مخصوص لباس ۾ ڏٺو ويندو آهي، سائين متي تي اڇي ڄاريءَ واري ٽوپي ۽ اڇا ڪپڙا پهريندا آهن جيڪي هاڻي سندس سڃاڻپ جي نشاني به بڻجي چڪا آهن.

سندس دوست کيس “بخشل اداسي” کان علاوه اڇي ويس وارو پڻ سڏيندا آهن ۽ هن شخص جي ڳالهائڻ دوران ائين لڳندو آهي ڄڻ ته زندگيءَ جا نوان راز کلي رهيا آهن، لهجي جي مٺاس ۽ لفظ لفظ ۾ ڀريل محبت جيڪا توهان کي هن جو پرستار بڻائي ڇڏي ٿي. اڄ به جڏهن سائين ڏانهن وڃڻ ٿيندو آهي ته دل کي ڏاڍو سڪون ۽ راحت ملندي آهي.

پنهنجو ننڍپڻ غربت ۾ گذاريندڙ هي ارڏو شخص اڄ به سادگي واري زندگي گذاري ٿو، پنهنجي پيءُ وانگيان هي به پنهنجي اولاد کي ڏاڍي سڪ سان پڙهائي ٿو.

سندس اولاد جيڪو پنجن پٽن تي مشتمل آهي، جن ۾ وڏو غلام مرتضيٰ جنهن مهراڻ يونيورسٽي ڄامشورو مان تعليم پرائي آهي. سندس ٻيو پٽ غلام نبي هنڱورجو جيڪو مادر علمي سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ وڪالت جي شعبي سان لاڳاپيل هيو ۽ ٽئي سال ۾ پڙهي رهيو هو. سائين غمگين ۽ روئڻهارڪي لهجي ۾ ٻڌايو ته منهنجو ٻيو نمبر پٽ غلام نبي جيڪو هڪ دفعي (21 جولاءِ 2019ع) دوستن سان گڏ ڄامشورو المنظر آيل هو جتي پير ترڪڻ ڪري هو درياءَ ۾ ڪري ٻڏي ويو. (درياءَ تو تي دانهن ڏيندس ڏينهن قيام جو) ۽ باقي ٽي پٽ به تعليم جي قيمتي زيور سان آراسته ٿي رهيا آهن.

سائين جن سنڌ ۾ موجوده استادن سان ٿيل زيادتين تي ٻڌائي ٿو ته استاد، استاد هوندو آهي ان جو ڪم ٻارن کي تعليم ڏيڻ هوندو آهي نه ڪي احتجاج ڪرڻ يا لانگ مارچ ڪرڻ

ها جڏهن حڪومت استادن جا جائز مطالبا پورا نه ڪندي آهي ته مجبور ۽ لاچار ٿي اهي احتجاج ڪندا آهن. هڪ استاد جو ڪم T.E.O آفيس کان وٺي سنڌ سيڪريٽريٽ تائين هوندو آهي.

سائين جن پنهنجي پهرئين پوسٽنگ جو هڪ واقعو ٻڌائيندي چوي ٿو ته “اڇڙو ٿر” جيڪو هونئن به ڪافي سهولتن کان وانجهيل آهي اتي پهرئين پوسٽنگ دوران ڪافي مشڪلاتون پيش آيون جن ۾ سڀ کان وڏو مسئلو پاڻي جو هو. اتي جي کوهن جو پاڻي ڏاڍو کارو هو. جڏهن مون هنن کان مٺي پاڻي جي گهر ڪئي ته هنن وراڻيو ته سائين اسين ۽ اسان جا ٻچا به اهو ئي پاڻي پيئندا آهن توهان به اهو پيئو.

11 آڪٽوبر 1990ع تي پهرئين پوسٽنگ دوران اسڪول ۾ صرف هڪ استاد لاءِ ڀڳل ڪرسي موجود هئي ۽ ٻيو ڪو به فرنيچر موجود نه هو. پر مون ٿر جي هڪ انمول ڪردار مسڪين جهان خان کوسي جي عزم هيٺ مشڪلاتن کي منهن ڏئي پنهنجا فرائض سرانجام ڏنا. فرنيچر جي کوٽ جي باوجود به ٿر جي اڇي ۽ ٿڌي واري تي ويهي ٿر جي غريب ۽ لاچار ماڻهن کي ٻارن کي جنهن جا ڪپڙا ميرا ۽ اڻ ڌوتل منهن هئڻ وارن کي ۽ سڪي ٺوٺ ٿي ويل دماغن کي تعليم جي ٻج سان زرخيز ڪرڻ جا جتن ڪيا.

هڪ سٺو استاد ۽ معياري تعليم هڪ قوم جي سڀ کان وڏي ضرورت هوندي آهي سائين جن پنهنجي 29 سالن جي سروس دوران ڪڏهن به پنهنجي فرض ۾ ڪوتاهي نه ڪئي اهو نه صرف سائين الله بخش پر  جتي جتي سائين ان مقدس پيشِ جا فرائض سرانجام ڏنا اتان جا ماڻهو ۽ سندس شاگرد اڄ به چون ٿا ۽ سندس تعريف ڪندي نٿا ٿڪجن. جيتوڻيڪ سائين جا شاگرد اڄ سٺن ادارن ۾ سٺن عهدن تي آهن پر جڏهن انهن سامهون سائين جو ذڪر ٿيندو آهي ته اهي گلاب وانگيان ٽڙي پوندا آهن ۽ سائين جا شڪر گذار رهندا آهن.

سائين 29 سال گذرڻ باوجود، اڄ به ان ساڳي سڪ ۽ پاٻوه مان ٻارن کي پڙهائن ٿا ۽ سائين جن پنهنجا فرائض سچائي، ايمانداري ۽ نيڪ نيتي سان نڀائڻ ڪري اڄ پنهنجي زندگي ۾ ڏاڍا خوش آهن.

جتي سائين جو اولاد تعليم حاصل ڪري رهيو آهي اتي سائين جي جيون جي ڏک سک جي ساٿي سندن گهر واري به تعليم جي زيور سان آراسته آهي.

جمال ابڙو جي آتم ڪٿا کان متاثر ٿي سائين جن پنهنجي به آتم ڪٿا لکڻ جو سوچي رهيا آهن. جنهن جي شروعات ٿي چڪي آهي.

سائين الله بخش هنڱورجي جهڙن بهترين ۽ فرض سان سچن ڪردارن جي نه صرف اچڙي ٿر پر سموري سنڌ کي اشد ضرورت آهي. ته جيئن قوم جي مستقبل جا معمار اهڙن انمول استادن جي نگراني هيٺ علم حاصل ڪري پنهنجي ملڪ ۽ قوم جو نالو اونچو ڪن. ڪنهن به قوم کي قابل بنائڻ لاءِ اتي جي استادن جو قابل هجڻ تمام ضروري آهي. استاد قابل هوندا ته ٻار به سٺو پڙهندا، اڳتي ايندا ۽ ملڪ ترقي ڪندو.

Key words: Ustad Allah Bux, Sanghar, Khipro, Education, Zakir Ismail, Khipro, Acchro Thar 

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

#ZakirAli, 

Aisha Aslam Profile Urdu

Photo is missing

Subject line and file name not proper,

Paragraphing not observed

To be checked

عائشہ  محمد اسلم 

استاد : سر سہیل سانگی

رول نمبر : 2K20/MMC/9

پرو فائل:  صدف اشرف 

چھوٹے ذہنوں میں ہمیشہ خواہشیں اور بڑے ذہنوں میں مقاصد ہوا کرتے ہیں ایسے ہی صدف اشرف ان با شعور خواتین میں سے ہیں جو کے محض اپنے لیئے نہیں دوسروں کیلئے محنت و مشقت اور جدو جہد کرتی رہی ہیں ان کا تعارف اسم گرامی صدف اشرف اور ان کی پیدائش 1979 میں حیدرآباد کے شہر لطیف آباد میں ہوئی مامسٹر (اکنامکس) میں کیا پاکستان میں شعبے سے منسلک رہیں نا موار شخصیات دیکھتی اور ان کے بارے میں پڑھتی لیکن ان میں سے کچھ شخصیات نے اپنی زندگی کا بہت بڑا حصہ اس شعبے کی خدمت میں گزارا اور گزار ہی ہیں ان میں سے ایک صدف اشرف اعلیٰ معیار کہ تعلیم اور سب سے منفرد اخلاق کی مالک بھی ہیں صدف اشرف شروع سے ہی انتظامیہ اموار اور درس و تدریس کی صلا حیتوں سے معمور ہیں اچھے گھرانے سے تعلق رکھنے کے باوجود یا اپنے والد کی طبیعت خراب کی وجہ سے بہت ذہنی طور پر پریشان رہتی تھیں اپنے آپ کو اچھا اور قابل بنانے کی لگن ان پے ایسے سوار تھی کے اپنے والد کی طبیعت خراب اور گھر میں پریشانی ہونے کے باوجود یہ ہمیشہ یہی سوچتی رہتی کے اعلیٰ تعلیم کیسے حاصل کی جائے کسی مقام پے پہنچنے کے لیئے کیاجدو جہد کی جائے میں میٹرک کلاس کی تعلیم حاصل ہی کررہی تھی کے میرے والد انتقال کر گئے ان کے والد کے بعد گھر کو سنبھالنے والا کوئی نہیں تھا تو اس وقت میں نے کہاں کہاں نوکریاں نہیں کیں تعلیم اور باشعور خواتین بننے کی لگن صدف اشرف نے ایک ہی وقت میں نوکری اور اعلیٰ تعلیم حاصل کی تعلیم مکمل ہونے کے بعد کچھ اچھے محکمہ میں نوکری کے لیئے Applyکیا لیکن یہ کسی محکمہ کا انٹرویو پاس نا کرسکیں اس کے باوجود انہوں نے ہمت نہیں ہاری ہمت و حوصلے کے ساتھ کام لے کے خود کو آگے بڑھاتی رہیں اسی حوصلے سے آخر کار اپنی منزل پے فائض ہوئیں اور اسی ہمت و حوصلے، محنت و مشقت کے ساتھ بروئے کار اپنے عمل میں لائی ہیں اس لگن و جستجو کے ساتھ اپنی شخصیت کو مزید نکھارہ اُن خواتینوں میں سے خود عالمی خواتین بنی اور اپنا تعارف اُن خواتین سے مختلف خصوصیات رکھتے ہوئے اپنی اس دورے زندگی کا متعارف کروایا صدف اشرف ایسی خواتین بھی رہیں کے ماسٹر (اکنامکس) 2005میں کیا ماسٹر پورا ہونے کے بعد صدف اشرف نے سوشل ورک کرنا شروع کیا ایک وقت میرے بہت برُ ے دن،برُ ے حالات دیکھے ہیں کہ اب دل کی لگن یہ تھی کے پڑھ لکھ کے منزل پے فائض ہوں اور ایک زندہ مثال قائم کروں جو بے بس، مجبور، لاچار گھرانے سے تعلق رکھنے والی لڑکیاں موجود ہیں وہ اپنے آپ کو کسی سے کمتر نہیں سمجھیں وہ بھی اسی محنت و مشقت کے ساتھ گھر والوں کو Supportکرسکتی ہیں اُن کا بہت اچھے بیٹے جیسا سہارا بن سکتی ہیں۔ 

علم کا مطلب ڈگریاں حاصل کرنا نہیں "بلکے "سوچنے سمجھنے کہ صلاحیت کو بڑھانا ہے۔ ڈگری کا مل جانا اور منزل کو پالینا ہی سب کچھ نہیں بلکہ اخلاقی طور پر بھی اعلیٰ اخلاق کے مالک ہونا لازمی ہے اور اخلاق سے اپنی زبان کی میٹھاس کی وجہ سے اپنے سینئر زکے دلوں میں جگہ بنائی ہوئی ہے۔ انسانیت کی خدمات کے حوالے سے بھی مشورے میں اکثر فلاحی کام کرتی نظر آرہی ہیں اپنی 42سالہ زندگی میں سے 20سال شعبہ (اکنامکس) کو دیا۔ عوام کے دلوں اور ذہنوں پر حکمرانی کرتی نظرآرہی ہیں زندگی میں اُ تار چڑھاؤ آنے کے باوجود اپنی زندگی کو پُر عزم طریقے سے گزاررہی ہیں۔ فرق تو صرف اتنا ہے تیری اور میری تعلیم اور اخلاق میں تونے استاد سے سیکھا میں نے حالات سے۔۔

Key words: Sadaf Asharaf, Hyderabad, Latifabad, 

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh

Qirat khan Profile Urdu

Writer's name in medium is missing

Revisit first para , how it is different, no mention, should have qualified this sentence 

Mind spelling like  واکیل 

Do not pu inverted comma to proper noun / names 

Do not use صاحب, its not appreciated in print media, at the most at one place 

U wrote  بہت سی روکاوٹوں , describe 

What other people say? 

its too long 1700 words 

Decide which  name u want to adapt: Qirat Khan, Qirat Shakeel, Qirat M. Shakeel. 

Qirat khan

2k20/MMC/42

Profile

Urdu 

MA previous    

   

          " محمد اویس شیخ" 

ویسے تو حیدرآباد میں بہت سے واکیل ہیں لیکن محمد اویس شیخ جیسے نامی گرامی واکیل اپنی مثال آپ ہیں 

پاکستان میں رہنے والے محمد اویس شیخ کا تعلق حیدرآباد کے شہر ریشم بزار سے ہے محمد اویس شیخ بتاتے ہیں کہ میں کم عمر میں ہی ہائی کورٹ کا واکیل بن گیا تھا اس مقام پہ میں اپنی محنت، لگن،جدوجہد اور اپنے والد صاحب کی وجہ سے اج لوگوں کی نظر میں قابل عزت و احترام ہوں میرے والد صاحب جن کی وجہ سے میں اج اس مقام پہ ہوں چند ماہ پہلے ہی رضائے الہی سے انتقال کر گئے

واکیل صاحب کہتے ہیں میرے خاندان میں کوئی تعلیم یافتہ نہیں تھا مجھے بچپن سے ہی واکیل بننے کا شوق تھا لیکن گھر کے حالات اور اخراجات کی وجہ سے میں مایوس ہوجاتا تھا کیونکہ مجھے لگتا تھا تعلیم صرف پیسے والے لوگ ہی حاصل کر سکتے ہیں دل کہتا تھا دنیا خرید لوں جیب کہتی تھی بکواس نہ کر لیکن انسان اپنی محنت اور کوششں سے نہ ممکن کو بھی ممکن میں بدل سکتا ہے اگر ارادے پختہ اور مقصد کو پورا کرنے کا جوش و ولولہ ہو تو 

مقبولیت،شہرت اور واکیل بننے کا اس حد تک شوق تھا کہ بچپن کے کھیلنے کودنے کے دنوں میں ہی واکیل صاحب اپنے والد کے دوست "غلام مرتضٰی" کے ساتھ کورٹ جایا کرتے تھے

میں نے واکیل صاحب سے پوچھا آپ اس شعبے میں کیسے آئے 

واکیل صاحب بتاتے ہیں کہ میں اس شعبے میں حادثاتی طور پہ آیا تھا میرا خاندان سائیکل کے کاروبار سے وابستہ تھا میرے والد صاحب کو سائیکل مارکیٹ کے چند افراد نے پریشان کیا ہوا تھا جس سے میرے والد صاحب نے ان سے تنگ اکر ان کے خلاف کورٹ میں کیس داخل کر دیا لیکن میرے والد کے پاس اس وقت کیس لڑنے کے لییاور واکیل کرنے کیلئے پیسے نہیں تھے تو انھوں نے مجھ سے درخواست لکھوا کر کورٹ میں جمع کروائی کیونکہ میری رائٹنگ کو میرے والد صاحب کے دوست غلام مرتضٰی جو کہ خود بھی ایک واکیل تھے انھوں نے بہت پسند کیا اور انھوں نے خواہش ظاہر کی کہ وہ مجھے کورٹ ہی کام کرنے کے لیے چھوڑ دیں بعد ازیں میرے والد صاحب کورٹ سے کیس بھی جیت گئے اور والد صاحب نے معاف بھی کر دیا اس دن سے اب تک میں کورٹ سے وابسطہ ہوگیا 

واکیل صاحب کا خواب تھا کہ وہ قائداعظم کی طرح وکالت کریں قائدعظم ان کے آئیڈیل شخصیت ہیں جو کہ اپنے وقت کے بہت قابل اور مانے ہوئے واکیل تھے 

تعلیم حاصل کرنے میں واکیل صاحب کو بہت سی روکاوٹوں کا سامنا کرنا پڑا لیکن وہ اپنے مقصد سے پیچھے نہیں ہٹے کہتے ہیں میرے پختہ ارادوں نے میری تقدیر بدل دی میں تعلیم بھی حاصل کرتا رہا اور ساتھ میں بڑے بھائی ہونے کی حیثیت سے اپنے بہن بھائیوں کی ذمہ داری بھی سمبھال رہا تھا میں سارا دن سائیکلوں کا کام کرتا تھا اور رات میں تھک ہار کے پڑھائی کرتا تھا تاکہ میں اپنے مقصد میں کامیاب ہوجاؤں اور بہن بھائیوں کے اخراجات بھی پورے کر سکوں 

میں نے واکیل صاحب سے پوچھا اپنے L.L.B  کہاں سے کیا 

واکیل صاحب بتاتے ہیں میں نے L.L.B  گورنمنٹ جرنل LOW کالج سے کیا اور بحثیت واکیل اپنے اپکا اندراج کروایا اور باقائدہ وکالت شروع کردی 

میں نے واکیل صاحب سے پوچھا آپ وکالت میں کس چیز میں مہارت رکھتے ہیں 

میں زیادہ تر پروپرٹی جائیداد کے کیسسز میں مہارت رکھتا ہوں لیکن آج کل کے ماحول کو دیکھتے ہوئے میں نے سیول کیسسز اور فیملی کیسسز بھی لڑنا شروع کر دئیے اور اللٰہ نے ان میں مجھے بہت کامیابی دی 

میں پہلے طلاق کی تحریر کو بخوشی کرتا تھااور ایسے کیسسز میں بہت دلچسپی بھی لیتا تھا کیونکہ اس میں فیس اچھی ملتی تھی جب میں نے یہ سنا کہ طلاق وہ جائز عمل ہے جس سے اللٰہ کا عرش ہل جاتا ہے تو یہ سن کر مجھ پر بہت خوف طاری ہوگیا اور میں نے یہ تہیہ کر لیا کہ میں اب صرف روپے پیسے کے خاطر کسی کا گھر خراب نہیں کرونگا اور نہ ہی کوئی ایسا عمل کرونگا جس سے اللٰہ ناراض ہو اس کے بعد اب جب کبھی بھی میرے پاس میاں بیوی کے جھگڑوں کا کیس آتا ہے تو میری بھر پور کوششں یہ ہوتی ہے کہ میں ان میں صلح کرواسکوں اور الحمداللٰہ اللٰہ نے مجھے اس مقصد میں بہت کامیابی بھی دی 

جسمانی طور پہر چھوٹے قد کے بلند حوصلوں والے واکیل صاحب کے پاس ویسے تو بہت کیسسز ائے جن پر وہ خود بھی حیرت ذدہ ہیں ایک مرتبہ ایک شخص اپنی بیوی کو طلاق دینے کا پکا ارادہ کرکے آیا واکیل صاحب کہتے ہیں  میں نے اسے بہت اچھی طرح سمجھایا میری پوری کوششں تھی کہ میں ان کا رشتہ بچانے میں کامیاب ہوجاؤں اور بلکل ایسا ہی ہوا اس شخص کے بات سمجھ اگئی اس شخص نے فوری توبہ کی اور گھر روانہ ہوگیا کچھ دن بعد مجھ سے ملنے آئے تو وہ بہت دعائیں دے رہا تھا  کہ اگر اپ نے نہ سمجھایا ہوتا تو میرے بچے دربدر ہوجاتے اور میرا گھر اجڑ جاتا 

اسی طرح ایک اور کیس ایا جس میں نہ تو بیوی شوہر کے ساتھ رہنا چاہتی تھی نہ شوہر بیوی کے ساتھ وہ چاہتے تھے جلد از جلد طلاق ہوجائے میں نے اس شخص کو بہت سمجھایا پر نہ وہ مانا نہ اسکی بیوی ان کے بچے معصومیت سے اپنے والدین کا چہرہ دیکھ رہے تھے میں نے ان ہی معصوم بچوں کا واسطہ دے کر کہا طلاق دے دینا تو بہت اسان ہے مگر اس کے اثرات سے دو چار ہونا سب سے بڑا صبر آزما کام ہے حضور? نے بھی اسے اچھا فعل قرار نہیں دیا اللہ کے ہاں حلال کاموں میں سب سے زیادہ قابل نفرت کام طلاق ہے پھر بھی اس شخص کو کہاں اگر تم اب بھی طلاق دینا چاہتے ہو تو اس شخص کو میں نے ایک تجویز دی کہ شریعت میں ایک طلاق کی گنجائش ہے تاکہ اپ دوبارہ گھر بسا سکو دونوں میاں بیوی سوچتے رہے اور کچھ ہی دیر بعد گھر روانہ ہو گئے تھوڑی ہی دیر بعد فون کر کے کہنے لگے واکیل صاحب ہم اپ کے شکر گزار ہیں اپ نے ہمارا گھر بکھرنے سے بچا لیا 

دوسری جانب واکیل صاحب کے بارے میں یہ بھی مشہور ہے کہ میں سودی تحریر نہیں کرتا اور نہ ہی کسی کو کرنے دیتا ہوں اسکی وجہ یہ ہے کہ میں فارع اوقات میں اسلامی کتب کا مطعلہ کرتا رہتا ہوں اور اپنے پیشے سے متعلق احقام الہی کو سامنے رکھتا ہوں جسں دن میں نے یہ پڑھا اور متعدد مفتیانے اور علمائے کرام اور علماء   سے سنا کہ سود اللہ سے ایک جنگ ہے اور اسکو تحریر کرنے والا اسکو لانے پہچانے والا اسکی لین دین کرنے والا وہ سب سود میں شامل ہے یہ سن کر مجھ پر ایک انجانہ سہ خوف طاری ہوگیا اور میں نے اس گندے کام سے توبہ کرلی اور لوگوں کو بھی اسکے بارے میں بتانا شروع کیا جس پر ان لوگوں نے بھی میری تائید کی اور اس تحریر سے توبہ کرلی اور اج اللہ کا شکر ہے کہ میرے حلقائے احباب میں کوئی بھی یہ کام نہیں کرتا 

لہذا پیشہ چاہے کوئی بھی ہو اگر کوئی شخص ایمانداری اور دیانتداری سے شریعت کے احکام کو سامنے رکھتے ہوئے کام کریں تو اللہ کی مدد ضرور اسکے ساتھ ہوتی ہے 

"کامیاب لوگ اپنے فیصلوں سے دنیا بدل دیتے ہیں اور کمزور لوگ دنیا کے ڈر سے اپنے فیصلے بدل دیتے ہیں "

شہرت کی بلندیوں کو چھونے والے واکیل صاحب نے اپنے ہی بیٹے کو اپنا شاگرد منتخب کیا انکا کہنا ہے کہ میں اپنے بیٹے کو بھی اسی مقام پہ دیکھنا چاہتا ہوں جس مقام پہ میں ہوں 

پر وقار نرم مزاج شخصیت محمد اویس شیخ بتاتے ہیں میرے پاس اگر کوئی غریب اور مجبور شخص اپنا مقدمہ لیکر آتا ہے تو میں سب سے پہلے یہ جاننے کی کوشش کرتا ہوں کہ وہ جو مقدمہ میرے پاس لیکر ایا ہے کیا وہ واقعے اس سے تعلق رکھتا ہے کیا وہ واقعے سچ بول رہا ہے اور مجبور ہے اور وہ واقعی حق پر ہے یعنی اسکا کیس واقعی میں سچا ہے تو میں بلا مواضع ہرطریقے سے اور جہاں تک جانا ہوا وہاں تک جاکر اس کی اپنے خرچے سے ہر ممکن مدد بھی کرتا ہوں اور اسکی مالی  معاونت بھی کرتا ہوں 

دلچسپ بات یہ ہے کہ واکیل صاحب واکیل ہونے کے ساتھ فن خطاطی بھی کرنا جانتے ہیں اور اب انکی خواہش ہے کہ وہ L.L.M اور PH.D  کریں 

واکیل صاحب کہتے ہیں میں محنت کرنے سے کبھی نہیں گھبراتا میں بچپن سے بہت محنتی ہوں محنت سے انسان کی عزت و توقیر میں اضافہ ہوتا ہے 

دن ہو یا رات میرے گھر کے دروازے چوبیس گھنٹے مدد کے لیے کھلے رہتے ہیں کوئی تعلیم کے سلسلے میں دروازے پہ دستق دیتا ہے تو کوئی گھریلوں میاں بیوی کے لڑائی جھگڑے اور دیگر مسلوں کے لیے  دستق دیتا ہے 

لوگوں کو لگتا ہے کہ وکالت کے شعبے میں بہت ہی آسانیاں ہیں نہ ہی کوئی وزن اٹھانا نہ ہی کوئی کپڑے میلے اور نہ ہی کوئی جسمانی مشکت لیکن یہ کام وزن اٹھانے اور جسمانی مشکت سے زیادہ پیچیدہ اور بھاری ہے کیونکہ اس کام میں دماغ کو اور اپنے اپکو حا ضر و ناضر رکھنا پڑتاہے شروع شروع میں تو میں نے اس کام کو باقائدہ سیکھنے کے لیے گرمی سردی بارش اندھی ہو توفان میں بھی گھر سے باہر نکل کر اپنی ڈیوٹی پہ موجود رہتا تھا میں نے اس دوران میں لوگوں کی کچھ باتیں سنی کئی لوگوں کی کڑوی باتوں کو بھی بڑی خوش اسلوبی کے ساتھ برداشت کیا 

واکیل صاحب ہر وقت اپنا فن دینے کو تیار رہتے ہیں کہتے ہیں کہ تعلیم سے کوئی محروم نہ رہے میں جب آفس سے گھر اتا ہوں تو میری کوشش ہوتی ہے کہ میں آن لائن بچوں کو پڑھاوں 

میں کبھی اج کے کام کو کل پہ نہیں چھوڑتا اور مدد کرنے سے کبھی پیچھے نہیں ہٹتا یہی وجہ ہے کہ میں لوگوں کے دلوں میں راج کر رہا ہوں 

Muhammad Awais Shaikh, Hyderabad, Lawyer, 

The practical work is carried under supervision of Sohail Sangi, 

at Media and Communication Department, University of Sindh